Güneş OCAĞA
Güneydoğu Ekspres- Öğrencilerine şehir isimlerini Kürtçe öğrettiği videosu üzerinden sosyal medyada hedef gösterilen Öğretmen Mizgin Yalçın olayı gündemdeyken, Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi tarafından, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde anadil üzerine yaptığı saha araştırması ise dikkat çekti. Araştırmaya katılanların, %62,9’u Kürtçenin önünde en büyük engelin ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşması olarak ifade ederken, %86,7’si ise, çocuklarının ‘anadilde eğitim’ görmesini istedi.
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, ‘Anadilin Kullanımı ile Anadiline İlişkin Talep ve Eğilimleri’ ölçmek amacıyla Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Van, Batman, Siirt, Şırnak, Hakkâri, Ağrı, Muş, Bingöl, Bitlis, Kars, Tunceli ve Iğdır’da saha araştırması gerçekleştirdi.
HANE İÇİNDE ÇOĞUNLUKLA KÜRTÇE KULLANILIYOR
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin araştırmasında yöneltilen “Kendinizi Etnik Kimlik Olarak Nasıl Tanımlarsınız?” sorusuna verilen yanıtlarda, %85,2’si kendini Kürt, %9’u Türk,%4,3’ü Arap, %0,2’si Ermeni,%0,2’si ise Süryani olarak tanımladı. Buna karşı hane içinde çoğunlukla hangi dili kullandıklarına dair soruya ise şu yanıt verildi; %60,8’i Kürtçe, %26,2’si Türkçe, %9’u hem Türkçe hem Kürtçe, aynı oranda konuştuklarını, %2,9’u Arapça,%0,9’u Azerice, %0,2’si Süryanice,%0,1’i Ermenice konuştuklarını belirttiler.
Araştırmada, yaş grupları ile hanede kullanılan dil yanıtlarına bakıldığında ise Kürtçeyi 54 yaş ve üstünün konuştuğunu, ancak 18-32 yaş grubunun da az bir farkla 54 yaş grubunu takip ettiğini, Türkçeyi en çok 33-40 yaş grubunun en fazla konuştuğu, hane aylık geliri yükseldikçe Kürtçe kullanımının da azaldığı, Türkçe kullanımının arttığı görüldü.
Etnik kimliğini Kürt olarak tarifleyenlerin %70,9’u hanelerinde en çok Kürtçe konuştuklarını söylerken, %19,2’si Türkçeyi kullandıklarını, %9,8’ i ise hem Türkçe hem Kürtçeyi aynı ağırlıkta kullandığını bildirmiş.
Burada dikkat çeken veri ise; Süryani olduklarını söyleyen görüşmecilerin %20’si,Türk olduğunu belirten katılımcıların %3,2’si ve Arap olduğunu bildiren katılımcıların ise %1,9’unun hane içinde ağırlıklı Kürtçe konuştuklarını ifade ediyor.
%86,7’Sİ ÇOCUKLARININ ANADİLDE EĞİTİM GÖRMESİNİ İSTİYOR
Çalışma kapsamında sorulan “Çocuklarınızın Anadilinizde Eğitim Görmesini İster Misiniz?” sorusuna da katılımcıların %86,7’si “Evet”, %9’u Anadilinde Eğitim Görüyor, %4,2’si “Hayır” yanıtlarını verdi. Bu soruda dikkate değer bir oran ise, etnik kimliğini Türk olarak tanımlayanların %100'ü anadilinde eğitim görüyor şeklinde bir yanıt vermesi. Hane aylık geliri düştükçe çocuklarının anadilinde eğitim görmesini isteyenlerin oranının da arttığı görülüyor
ANADİLİN ÖNÜNDEKİ EN BÜYÜK ENGEL SORULDU
Araştırma çalışmasında, Kürt olduğunu belirten katılımcıların %62,9’u ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşmasını, %14,6’sı anadilde eğitimin olmamasını, %9,5’i kente göç ile anadilin unutulmasını, %8’i ise yasal statünün olmamasını tehlike olarak nitelemiştir.
Araştırma grubunun %55,1’i ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşmasını “Anadilinizin Varlığını Sürdürmesi Önünde En Büyük Tehlike” olarak tariflerken, %13,4’ü anadilde eğitimin olmamasını, %8,8’i kentte göç ile anadilin unutulmasını, %7,2’si yasal statünün olmamasını anadilin varlığı önünde ki en büyük tehlike olarak tarifledi.
“ANADİLİN EĞİTİM VE ÖĞRETİM DİLİ OLMALI”
Araştırma grubuna anadillerinin korunması ve geliştirilmesi için öncelikli olarak ne önerdikleri sorusu da soruldu. Buna göre, %28,4’ü eğitim/öğretim dili olmalı, %26,9’u yasal/anayasal güvencelere kavuşmalı, %21,4’ü resmi dil olarak kabul edilmeli, %8,2’si aileler çocuklarına anadillerini öğretmeli,%4,3’ü anadilin gündelik hayatın her alanında kullanımı güvenceye kavuşturulmalı yanıtlarını verdiler. Katılımcıların %10,2’si ise “Hiçbir şey yapmaya gerek yok” yanıtını verdi.
