Celadet Ali Bedirxan, 1893 yılında İstanbul’da doğdu. Babası Emir Ali Bedirhan, Kürt aydınlarından biriydi. Celadet Ali, 1922 yılında kardeşi Kâmuran Bedirhan'la gittiği Almanya'da öğrenimini sürdürdü.
Kürtlerin ulusal mücadele vermesini savunan Xoybun örgütünün kurucu başkanı oldu. 1925 yılında Kahire’ye, ardından da Suriye’ye yerleşti. 15 Temmuz 1951’de Şam’da hayatını kaybetti. Mezarı da Şam’dadır.
KÜRT DİLİNİN GELİŞMESİNE KATKI SUNDU
Celadet Ali Bedirxan, siyasi faaliyetlerinin yanı sıra Kürtçe ile ilgili çalışmalarıyla da tanınır. Kürtçe’nin Latin harfleriyle yazılmasını savunmuş ve bu yönde bir alfabe geliştirmiştir. Günümüzde kullanılan Latin harfli Kürt alfabesi, Celadet Ali’nin Hawar dergisinde uyguladığı alfabedir. Hawar dergisi, 1932-1943 yılları arasında Şam’da yayımlanan ve Kürtçe’nin gelişimine büyük katkı sağlayan bir kültür-sanat dergisiydi. Celadet Ali, Hawar’da hem kendi yazılarını hem de diğer Kürt yazarların yazılarını yayınladı.
Hawar’da Kurmanci, Sorani ve Zazaki lehçeleriyle yazılar yer aldı. Dergide ayrıca Fransızca bölümü de vardı. Celadet Ali, Hawar’ın yanı sıra Ronahi adlı resimli bir Kürtçe dergi de çıkardı. Ronahi, 1942-1945 yılları arasında yayımlandı. Celadet Ali, Kürtçe’nin grameri ve sözlüğü üzerine de çalışmalar yaptı. Roger Lescot ile birlikte Kürtçe Gramer adlı bir kitap yazdı. Kürtçe Sözlük adlı bir eseri de vardır. Celadet Ali, Kürtçe şiirler de yazmıştır. Hawar dergisinde yayımlanan şiirleri Were Dotmam adlı bir kitapta toplanmıştır.
DİĞER ESERLERİ
Celadet Ali Bedirxan, Kürtçe’nin yanı sıra Türkçe ve Fransızca da yazmıştır. Kürt sorunu üzerine De La Question Kurde / Kürt Sorunu Üzerine adlı bir kitabı vardır. Bu kitap hem Fransızca hem de Türkçe olarak yayımlanmıştır.
• Elifba Kurdî (Kürtçe Alfabe)
• Rûpelên Elfabê
• Rêzimana Elifbaya kurdî
• Rêzimana Kurdî (Kürtçe Gramer) (Roger Lescot ile birlikte)
• Ferhenga Kurdî (Kürtçe Sözlük)
• Günlük Notlar
• De La Question Kurde / Kürt Sorunu Üzerine (Fransızca ve Türkçe)
• Were Dotmam (Hawar Dergisi'nde yer alan şiirler)
• Edirne Sükutunun İç Yüzü (Kamuran Bedirhan ile birlikte)
• Mustefa Kemal'e Mektup
• Dîbaca nimêjên Êzêdiyan
• Hevind
