Güneş OCAĞA – ÖZEL

Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerin ardından Diyarbakır’da kiralar rekor seviyede arttı. Konut sıkıntısı nedeniyle merkez Kayapınar’da lüks dairelerin fiyatları 20 bin TL’ye yükselirken, eski yapıların kirası ise 6 bin ile 7 bin 500 lira arasında değişiyor.

Diyarbakır Emlakçılar Odası Başkanı Mustafa Koç, Diyarbakır’da kiralık ev bulunmadığını söyledi. Yüzde 25’lik artış sınırlamasından dolayı kiralık dairelerin “el altından” yüksek fiyatla kiraya verildiğini belirten Koç, “Sürekli şikayet alıyoruz. Geçen yıl 7 bin 500 lira olan kirasını bu yıl 15 yapmış ev sahibi. Daha da yükseltmek istiyor, ancak yasal sınırdan dolayı ‘ben taşınacağım evi boşalt’ diyerek kiracıya baskı yapıyor. Kiracılar çaresiz. İki gün önce ben yeğenime ev aradım. Eski yapıların kirası bile 6 bin ile 7 bin 500 lira arasında. Cadde 75’te (Mahabad Bulvarı) artık oturmak mümkün değil. İki memur maaşı ile oturulmaz. Çünkü kiralar 20 bin liraya vardı, memur maaşını geçti” dedi.

“BİR YILDIR KİRALARDA ARTIŞ VAR”

Arttan kiraların nedenlerini gazetemiz Güneydoğu Ekspres’e değerlendiren gayrimenkul işletmecisi Enes Akdemir ise, “Son bir yılda Diyarbakır’da zaten kiralarda ciddi bir artış söz konusuydu. Özellikle de depremden sonra birçok binanın yıkılması kararı alındı. Yine inşaat maliyetlerinin arttığı biliniyor. Bununla birlikte daire fiyatlarının artmasına bağlı olarak amortisman sürelerinin uzatılması nedeniyle insanlarda, şu kadarlık mülküm şu kadarlık bir gelir getirebilir fikriyatı oluştu. Bu da ciddi anlamda kiraların artmasına neden oldu. Biz aylarca yasal yollarla kiraların değerinin biçilmesi için yetkililere çağrıda bulunduk. Fakat bunun yerine, enflasyonun artmamasını sağlayacak birçok şeyin dengelemeniz gerekir dememiz gerekiyordu” ifadesinde bulundu.

“DEPREMDE FIRSATÇILIK YAPILDI”

Akdemir, şöyle devam etti:

“Biliyorsunuz deprem sonrası birçok bina yıkıldı ve bazılarına yıkılma kararı alındı. Bu binalarda oturan insanlar yeni ev arayışına girdi. Yine nüfusun artması ve kentte gittikçe bireysel yaşamın yükselmesi konuta olan talebi çoğalttı. Yeni asgari ücretin artması sonrasında da insanlarda tekrar ev kiralarını artırabiliriz düşüncesi var oldu. Buna karşı bir de depremden mağdur olan mülk sahiplerine verilen kira desteği evini kiraya verenler tarafından fırsata çevrildi. Ne de olsa beş bin lirasını devlet ödüyor deyip evini yüksek fiyattan kiraya verenler oldu.”

“DEVLET TEDBİR ALMALI”

Fırsatçılığa karşı uyarılarda bulunan Akdemir, şu önerilerde bulundu:

“Öncelikle yapılması gereken çok önemli iki şey var. Bir, nasıl ki bir konut satılırken belediyeden rayiç bedeli alınıyor. Bu konutun minimum değeri belirlenerek bir tapu harcı alınıyorsa aynı şekilde, kiralık dairelerde de muhakkak suretle belirlenecek resmi komisyonlarca, yere göre, konuta göre, büyüklük ve küçüklüğe göre alt ve maksimum sınırlar belirlenerek kiraya verilmesi noterlerce tescil edilmesi ve kontrol altına alınması lazım. Yani şu serbest piyasanın mutlak suretle lav edilmesi gerekir. Yoksa bizler artık çadır, prefabrik, araçlarında yaşamak zorunda kalan insanlar görmeye başlayacağız. Bu da çok ciddi anlamda halkın mağduriyetini artıracak sebeplerdendir. Yine devletin bu konuda çok önemli adımlar atması gerekiyor. Devlet, TOKİ aracılığıyla hazine arazilerini mimara açmalı ve burada inşa edeceği konutları sadece kiraya vermeli. Yani satılmak değil de, kiralamak üzere yapmalı.”

“SOSYOLOLİK SORUNLARA NEDEN OLACAK”

Kiraların artması ciddi sosyolojik sorunları da beraberinde doğuracak diyen Akdemir, “Diyarbakır’da kiralık ev sorunu boşanmalara neden olacak. Evliliklerin ömrü kısalacak. Boşanma oranları artacak. Ev sorunu nedeniyle anlaşmazlık oluşacak. Konforlu yaşam alanları kısalacak. Yani her türlü anlamda çatışma artacak. Ya da mülk sahibi ve kiracılar arasında çok ciddi problemler yaşanacak ve davalar çoğalacak. Ayrıca kentte insanların odalarını kiraya verdiğini göreceğiz ve komünal yaşam başlayacak. Bir an önce kira tespit komisyonları kurulma, yeni hazine alanlarına muhakkak suretle kiralık konutlar inşa edilmeli” diye konuştu.

Akdemir son olarak, “Şehrin dinamikleri olarak bu hafta bir planlama yapıp bu konuda bir araya gelmemiz lazım” dedi.

YENİ YASADA HAPİS CEZASI DA VAR

Deprem sonrası oluşan fırsatçılığın önüne geçmeye çalışan hükümet, ev sahipleri için yasal düzenleme için kolları sıvadı. Düzenlemeye göre kira artışına yüzde 25 sınırı süresi bir yıl uzatılırken, fahiş kira artışıyla haksız kazanç sağlayanlara da 3 yıla kadar hapis cezası verilmesi planlanıyor.

Fahiş fiyatlarla oluşan tablonun kabul edilemeyecek olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Bu sorunun çözümü için iki ayrı kanalı birlikte kullanacağız. Birincisi makul ve orantılı hiçbir sebebi olmadığı halde sırf açgözlülükten fahiş kira artışı yapanların ümüğünü sıkacağız" açıklamasını yapmıştı.