ÖZEL HABER - Güneş OCAĞA
Diyarbakır'da imar arazilerinin azalması ve kalan çok az sayıda arazilere de yüksek bedel biçilmesi, inşaat sektöründe büyük bir krize neden oldu. Kentteki birçok müteahhit, imar alanlarının olmaması ve artan maliyetler nedeniyle, kentten göç ederek, faaliyetlerini başka illere taşımak zorunda kaldı.
Doğu ve Güneydoğu Dernekler Federasyonu Yöneticisi ve Diyarbakır Sanayici ve İş Dünyası Derneği (DİSİDER) Başkan Vekili Mesut Altın, Karakuş Gold Grup Yönetim Kurulu Başkanı Şeyhmus Karakuş ile Emlak Komisyoncuları ve Müşavirleri Derneği (DİEMDER) Başkanı Mustafa Koç, gazetemiz Güneydoğu Ekspres’e yaptıkları açıklamalarda, müteahhitlerin kentten göç ettiğini, bir an önce yeni imar alanlarının açılması gerektiğini vurguladı.
“KAYYUMLAR DÖNEMİNDE SORUNU DİLE GETİRMİŞTİK”
Kayyumlar döneminde şuan var olan sorunun tespitini yapıp, uyarılarda bulunduklarını belirten DİSİDER Başkan Vekili Mesut Altın, "Diyarbakır'ın sosyoekonomik durumuna baktığımızda kişi başı gayri safi milli hasıla diğer illere göre çok geride. Kent, mevcut kira durumunu kaldıracak sosyoekonomik duruma elverişli değil. Konut fiyatlarının ciddi oranda artışı da bu gerçekliğimizle örtüşmüyor. Bizler, Ticaret ve Sanayi Odası'nda görev alırken, orada kentin dinamikleriyle buna dönük bir çalıştay yapmıştık. Şu an yaşadığımız tehlikeyi ve sıkıntıyı o gün dillendirmiştik. Tabi o dönem kentin yerel yönetimlerinde kayyum vardı. Konut rezerv alanlarını bu kentte üretmezsek konut fiyatlarının ve kiralarının yükseleceği uyarısında bulunmuştuk. Sanayiye ve istihdama önem verdiğimiz bu süreçte kentte aslında en büyük darbeyi konut satışı ve kira artışlarının vuracağını dillendirmiştik" dedi.
“ASGARİ ÜCRETLİ MAAŞININ ÜSTÜNDE KİRA ÖDÜYORSA SANAYİ GELİŞMEZ'
"Asgari ücretli bir fabrika çalışanı aldığı maaşın üstü kirasını ödüyorsa sanayi de gelişmez" diyen Altın, şunları ifade etti:
"Asgari ücretle geçimini yapan bir fabrika çalışanı asgari ücretin üzerinde eğer bir kira ödüyorsa siz bu kentin sanayisini geliştiremezsiniz ve sanayide çalışacak elaman, personel bulamazsınız. Bundan dolayı bize geçmiş dönemlerde umut veren şey, Diyarbakır pahalı bir şehir değildi. Yani asgari ücretle çalışan bir fabrika işçisi rahatlıkla kirasını ödeyebiliyordu, çocuklarını okutabiliyordu, yoksulluk sınırında olsa da geçimini de bir şekilde yapabiliyordu. Ama günümüz koşullarında ekonomik darboğazın yaşandığı bu süreçte kira fiyatları 2+1, 3+1 konutların kira fiyatları 25-30 bin TL arasında. Satış fiyatları ise 3+1'ler 8-10 milyon bandına ulaştı."
SORUNU TETİKLEYEN NEDENLER NELERDİR?
Sorunu tetikleyen nedenin Diyarbakır'da müteahhitlere arz edilecek imarlık konut alanlarının yeteri kadar olmayışı olduğunu vurgulayan Altın, "Bunun sebebi de daha önce kenti yöneten kayyumların imar alanlarını açmamasıydı. Ya da doğru alanlarda imar alanlarını açamamasıydı. İvedilikle sosyal konut rezerv alanları oluşturulmalı. Uydu kentlerinin kurulacağı yeni imar alanlarının bir an önce açılmalı. Pahalı imar alanlarının oluşturulmasıyla bu kentin ekonomi, sanayi ve gelişimine yön veremeyiz. Barınma sorunu var, bu sorunu yeni alanların imara açılmasıyla çözebiliriz. Ama yeni imar alanları da açılırken, 15-20 yıl önce gibi rant alanlarının açılmaması gerekir. Sosyal konut alanlarına dönük bir çalışma yapılması lazım.
Artık, Türkiye'de yeni imar alanları rant elde edilecek bir durumda olmamalı. Kentsel dönüşüm ve yerinde dönüşüm de olması gerekiyor. Yerinde dönüşümün de 6'cı ayda biteceği söyleniyor. Yerinde dönüşüm şudur, devletin verdiği destekle depremde ağır ve orta hasar alan yapıların yerinde inşası. Ama bu destek de 6'ncı aydan sonra olmayacak. Bu durum da sıkıntı yaratacak ve arsalara olan yönelim daha da bir artacak. Yeni imar alanları açalım, ama Bağlar, Ofis ve Şehitlik bölgelerini de yerinde dönüştürelim. Hem merkezi hem de yerel yönetimler hassasiyetle bu konuya eğilip, ortak yeni projeler üretmesi gerekir” dedi.
KENTTEKİ MÜTEAHHİTLER GÖÇ ETTİ
İmar alanlarının açılmaması nedeniyle kentteki müteahhitlerin göç ettiğini söyleyen Altın, "Diyarbakır'dan giden müteahhitlerimiz var. İş insanlarımız ve müteahhitlerimizin gidip dünya ve Türkiye'nin diğer illerinde iş yapması güzel bir durumdur bizler için. Ama buradaki sıkıntılardan kaynaklı gitmesi çok doğru değildir, burada rezerve alanları oluşturabilsek belki firmalarımız Ankara, Mersin, Antalya ve Bursa'ya gidip büyük proje ve yatırımları yapmayacak, bunları kentimizde hayata geçirecek" diye konuştu.
TEK ÇÖZÜM İMAR ALANLARININ AÇILMASI
Kentteki birçok müteahhittin faaliyetlerini Türkiye'nin başka illerine taşıdığını ifade eden Karakuş Gold Grup Yönetim Kurulu Başkanı Şeyhmus Karakuş ise, "Diyarbakır'da imar arazilerinin olmaması ve sadece 4-5 tane arazinin kalması ve onların da çok ciddi oranda fiyatlarının yüksek olması kentteki birçok müteahhittin burada inşaat sektörünü bırakması ve başka illere göç etmesine neden oldu. Diyarbakır'da ciddi oranda konut eksikliği var. Çok az bir arsa kaldı, fiyatlar da çok yüksek. Kentteki müttehitler de halkın ev alabilmesi için son dönemlerde inşa edilen evlerin metrekarelerini düşürüyor. Tabi bu düşüş de müttehitte kazandırmıyor. Tek çözüm Diyarbakır'da imar alanlarının açılmasıdır. Diyarbakır metropol bir kent ve sürekli göç de alıyor. İnsanlar son dönemlerde daire bile bulamıyor. Ciddi bir talep ve göç var, ama imar alanları açılmıyor.
10 YILDIR İMAR ALANLARI AÇILMIYOR
Diyarbakır'da 10 yıldır imar alanlarının açılmaması nedeniyle müteahhitlerin şehri terk ettiğini vurgulayan Emlak Komisyoncuları ve Müşavirleri Derneği (DİEMDER) Başkanı Mustafa Koç, "Müteahhitler buradan gitti. Çoğu Mersin, Balıkesir ve Türkiye'nin diğer illerine dağıldı. Bizim en marka biri iki Müteahhitlerimiz şuan Mardin ilindeki Diyarbakır yolu üzerinde daireler yapıyor. O yaptıkları daireleri şuan Diyarbakır'da yapsaydılar yüzde 55'ten aşağı vermezdiler. Hal böyle olunca burada 5 milyon olan daire, Mardin'de 4 milyondur" diye konuştu.
