ÖZEL HABER/ Güneş OCAĞA - Beritan KAYA
Diyarbakır'da faaliyet yürüten Jamaş Jant Makine Fabrikası, Türkiye'de zirai grubunda ürün çeşitliliğinde ilk sırada yer alırken, başta Amerika ve Rusya olmak üzere birçok ülkeye de ihracatta bulunuyor. Ağır metal sektörü olarak bilinen fabrikada, traktör ve römork jantlarının üretimine kadın mühendislerin öncülük etmesi ise dikkat çekiyor. 60 erkek çalışana yön veren kadın mühendisler, bu işin sadece erkeklerin kol gücüne ait olmadığını da gösteriyor.
“ERKEK İŞİ” DENİLEN BÜTÜN İŞLERİ YAPTI
Daha önce stajyer olduğu yerde mühendis olarak 7 aydır çalıştığını belirten kadın mühendislerden Rozerin Bekalp, "Ağır metal sanayide jant firmasında, daha doğrusu bu gibi yerlerde kadınların stajyer olarak çalışması bile neredeyse imkânsız gibi görünüyor. Ama buradaki staj dönemimde bile işi öğrenmek için yeri geldiğinde kaynak bile yaptım. Erkeklerin denen bu işin bütün alanına girdim ve başardım. Ve şuan öğrencilikten yetiştiğim bir firmada çalışmaktan mutluluk duyuyorum" dedi.
KADINLAR 60 ERKEĞE ÖNCÜLÜK EDİYOR
Bu işin çok büyük zorluklarının olduğuna dikkat çeken Bekalp, şunları söyledi:
"Zorlukları var mı? Var tabi. Ama her meslekte zorluklar vardır. Kadın olduğunuz için yeri geldiğinde dinlenmeyeceksiniz böyle firmalarda. İlk başladığınızda yeri geldiğine önemsenmeyeceksiniz, fikriniz sorulmayacak. Ama bir süre sonra bu sektörleri seven benim gibi birçok kadın bu çalışmalara öncülük etmeye başlıyor. Ben bu işin göbek hattından sorumluyum. Ama çalıştığım yerdeki makineleri tanımak benim için çok önemli. Bu yüzden yeri geliyor bakım onarım kısmını ile bile ilgileniyorum. Makinelerin içindeki sanayi yağlarının içine giriyorum kalıpları değiştiriyorum. Anahtarları, alyanları kısacası hepsini tanıyıp, nasıl kullanacağını öğreniyorum. Bana bu işin verdiği en büyük katkı ise, sizi önceden dinlemeyen 60 erkeğin, sizin onların yapamadığı bir işi yapabildiğini gördüğü zaman, artık sizi dinlemeye başlıyor."
"YERİ GELDİĞİNDE KADINLAR KAYNAK BİLE YAPIYOR"
Baskılardan kaynaklı bu işi yapmak istemeyen kadınların mesafeli durduğunu vurgulayan Bekalp, "Bu işi yapmak isteyen birçok kadın var, baskı ve ayıplardan dolayı mesafeli duruyor. Erkek işi olarak görülüyor. Bir kadın ne anlar makineden derler. Kadınlar sanayide çalışacaklarsa bile, sanki sadece kozmetik ve tekstilde tek çalışacaklarmış gibi bir algı var. Bu algılardan kaynaklı maalesef ki kadınlar ağır metal işlerinde çok fazla yer almıyor. Burada zaman zaman gelip çalışan birçok kadın oldu. Kaynak bile yaptılar. Bu işin birçok alanında çalıştılar. Örneğin, yaptığımız çalışmadan 500 adet çıkarmışsak, kadınlar çalıştığı dönemlerde bu sayıyı bine çıkarmışızdır. Kadınların bu çalışmaya katkısı yüzde elli. Belki de kadınlar daha çok hırs yaptıkları içindir. Kadınlar burada bu işi yaptıklarının farkına vardıkça, daha çok hırslanıp ürün fazla çıkarıyorlar" dedi.
100'E YAKIN ÜLKEYE JANT İHRACAT EDİYORLAR
Makine Mühendisi ve Üretim Müdürü Hasan Basri Elem ise firmanın üretimi ile ilgili şu bilgileri verdi: "Jamaş 1970'li yıllarda Ankara'da üretim yapan Türkiye'nin ilk traktör jant üretici firmasıydı. 2013'ten beri Diyarbakır'da faaliyetlerini sürdürmekte. 11 bin metrekarelik bir alan var. 4 bini kapalı alan. Yaklaşık 1500 traktör jantı ve römork jantı imalatımız var. 60 kişiyi burada istihdam ediyoruz. Ayrıca bunun yanında ihracat ekibimiz de var. Konya'da da bir satış bayimiz var. Günlük üretimimizin kapasitesi 700 adet, yıllık ise, 200 bin jant üretiyoruz. Bütün traktör markalarına jant üretiyoruz. Ayrıca Almanya'ya çöp kovası üretip gönderiyoruz. Üretimimizin yüzde 70'ni dışa ihracat ediyoruz. Amerika, Ukranya, Rusya, İran, Azerbaycan, Cezayir ve Kenya olmak üzere yüze yakın ülkeye ihracat jant ihracatı yapıyoruz. Türkiye'de de 81 ilde bayimiz var ayrıca. Tek vardiye ile günlük 700 adet jant üretiyoruz. Ayrıca Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi'nde son zamanlarda 100 metre kare için talepte bulunduk. Türkiye'de zirai grupta bir kaç firma var, ama ürün çeşitliliğinde biz Türkiye birincisiyiz. Bizim kadar kimse çeşit üretemiyor."
