ÖZEL HABER / Mehmet Rumet SOYLU – Veli BALTACİ
Dil, insanlık tarihinin en temel iletişim araçlarından biri olarak, kültürleri, düşünce biçimlerini ve tarihi gelişmeleri günümüze taşıyan bir köprü görevi görüyor. Binlerce yıl öncesine dayanan yazılı örnekleriyle dikkat çeken bazı diller, bugün hâlâ bilim insanlarının ilgi odağı olmaya devam ediyor.
İşte dünyanın bilinen en eski 10 dili:
1.SÜMERCE
Sümerce, bilinen en eski yazılı dil olarak kabul edilir. Mezopotamya’da, günümüz Irak'ının güney bölgesinde, M.Ö. 4. binyılda kullanılmıştır. Sümerce, çivi yazısının ilk örnekleriyle yazılmıştır ve bu yazı, taş tabletler üzerine kazınarak korunmuştur. Sümerce, bugün başka dillerle doğrudan bağlantısı olmayan tek başına bir dil ailesi olarak varlığını sürdürmüştür.
2. MISIR HİYEROGLİFLERİ (ESKİ MISIR DİLİ)
Eski Mısır Dili, Mısır’da M.Ö. 3. binyılda yazılı hale gelmiş ve hiyerogliflerle yazılmıştır. Bu dil, yazılı metinlerde resimsel semboller kullanarak dini, hükümet ve ticari bilgileri ifade etmiştir. Mısır’ın tarihi boyunca büyük bir kültürel öneme sahip olan Eski Mısır Dili, antik Mısır medeniyetinin sembolüdür.
3. AKADCA
Akadca, Mezopotamya’da M.Ö. 2. binyılda konuşulmaya başlanmış ve Sami dil ailesine ait bir dildir.
Babilliler ve Asurlular tarafından konuşulan bu dil, çivi yazısı ile yazılmış pek çok yazılı belgeye sahiptir. Akadca, Mezopotamya'nın en güçlü ve etkili dili haline gelmiş ve Sümerce'nin yerini almıştır.
4. ÇİNCE
Çince, dünyanın en eski dillerinden biridir ve yazılı örnekleri M.Ö. 14. yüzyıla kadar uzanır. Eski Çince, Çin'in Shang Hanedanlığı döneminde, özellikle felsefi ve dini metinlerde kullanılmıştır. Çince, Çin'deki kültürel mirası yansıtan zengin bir dil ailesine sahip olup, modern Çince'nin temelleri bu eski dilde atılmıştır.
5. SANSKRİT
Sanskrit, Hindistan'da M.Ö. 1500 civarında ortaya çıkmış ve Hint-Avrupa dil ailesinin bir üyesidir. Hinduizm, Budizm ve Jainizm gibi dinlerin kutsal kitapları büyük ölçüde Sanskritçe olarak yazılmıştır. Ayrıca, Vedalar ve Upanişadlar gibi eski Hint metinleri de bu dilde kaleme alınmıştır. Sanskrit, Hindistan'daki birçok dilin temelini oluşturmuştur.
6. HİTİTÇE
Hititçe, Anadolu'da, özellikle bugünkü Türkiye’nin Orta Anadolu bölgesinde konuşulmuş bir dildir.
M.Ö. 1600-1200 yılları arasında Hitit İmparatorluğu tarafından kullanılmıştır. Hititçe, Hint-Avrupa dil ailesinin bir parçası olup, çivi yazısı ile yazılmış çok sayıda belgeye sahiptir.
7. YUNAN DİLİ
Eski Yunan Dili, Batı medeniyetinin temel taşlarından biridir. M.Ö. 2. binyılda Yunanistan’da konuşulmaya başlanmış ve antik Yunan kültürünün, felsefesinin, edebiyatının ve bilimlerinin gelişmesinde büyük rol oynamıştır. Homeros'un destanları, eski Yunan drama ve felsefi metinleri Yunan dilinde yazılmıştır. Yunan alfabesi, Roma alfabesinin temelini oluşturmuştur.
8. ARAMİCE
Aramice, M.Ö. 1200'lerde Mezopotamya, Suriye, İsrail ve çevresinde konuşulmaya başlanan bir dil olup, Sami dil ailesinin bir üyesidir. Özellikle Asur ve Babil imparatorlukları sırasında yaygınlaşmış ve daha sonra Pers İmparatorluğu'nun resmi dili haline gelmiştir. Aramice, İncil'in bazı bölümlerinin yazıldığı dildir.
9. FARSÇA (ESKİ PERS DİLİ)
Farsça, Eski Pers Dili olarak bilinen dil, M.Ö. 6. yüzyılda Ahameniş İmparatorluğu döneminde ortaya çıkmıştır. Eski Persçe, çivi yazısı ile yazılmış ve Pers İmparatorluğu'nun resmi dili olmuştur. Zerdüştlük inançlarının kutsal kitabı Avesta, Eski Persçe yazılmıştır. Modern Farsça ise, bu dilin evrimleşmiş halidir.
10. TAMİL
Tamil, Güney Hindistan ve Sri Lanka’da konuşulan en eski dillerden biridir. Tamil, Dravidi dil ailesinin bir üyesidir ve M.Ö. 500’lere kadar yazılı örnekleri bulunan bir dil olarak tarihe geçmiştir. Tamil, hem günlük hayatta hem de edebiyat alanında büyük bir etkiye sahiptir ve günümüzde hâlâ milyonlarca insan tarafından konuşulmaktadır.
