Güneş OCAĞA
2024 ramazan ayıyla birlikte fitre, zekat gibi konular gündeme geldi. İslam dininde, temel ihtiyaç ve borçlarının dışında nisap miktarı belli değerde olan her Müslüman fitre vermekle yükümlü olarak kabul edilir. Peki, fitre ne zaman verilir, ne kadar oldu? 2024 Ramazan fitresi bayramdan önce verilir mi?
FİTRE NE ZAMAN VERİLİR?
Fitre yani fıtır sadakasının vacip olma zamanı Ramazan bayramının birinci günü olmakla birlikte, bayramdan önce de verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir.
Bununla birlikte, bayram günü veya daha sonra da verilebilir. Ancak, bayram namazından önce verilmesi uygun kabul edilmiştir.
FİTRE KİME VERİLİR?
Ramazan Bayramı'na kavuşan, temel ihtiyaçlarının ve bir yıllık borçlarının dışında nisap miktarı (80.18 gr. altın veya bu değerde) mala sahip olan Müslümanlar kendileri ve velâyetleri altındaki kişiler için fıtır sadakası vermekle yükümlüdürler. Ancak fıtır sadakası ile yükümlü olmak için bulunması gereken nisap miktarı malın, 'artıcı' özellikte olması ve üzerinden 'bir kameri yıl' geçmiş olması gerekmez.
Kişi, kendisinin ve ergenlik çağına ulaşmamış çocuklarının fitresini vermekle yükümlüdür. Buna karşılık kişinin ana-babası, büyük çocukları, karısı, kardeşleri ve diğer yakınları için fitre ödeme zorunluluğu yoktur.
FİTRE NE KADAR OLDU?
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, 2024 yılı fitre miktarını 130 lira olarak belirlendiğini duyurdu.
Buna göre; Ramazan ayında ihtiyaç sahiplerine verilecek olan 2024 fitre bedeli 130 lira oldu.
ZEKAT NEDİR, NE ZAMAN VERİLİR?
Belirli bir malın bir kısmının Allah rızası için dinen zekat alabilecek durumdaki muayyen kişilere verilmesi demektir. Mali ibadetlerden biri olan zekat, İslam’ın beş temel esasından olup, hicretin ikinci yılında Medine’de farz kılınmıştır.
Zekat senenin herhangi bir zamanında verilebiliyor. Oruç ve hac ibadetlerinde olduğu gibi nisap (asgari zenginlik ölçüsü) miktarı malın üzerinden bir sene geçmiş olması konusunda da kameri ay hesabı uygulanır. Farz olduğu andan itibaren verilmesi gerekir. Bunun için belli bir kameri ayı veya Ramazan’ı beklemeye gerek yoktur. Zekat vermekle yükümlü olanların, yükümlü oldukları andan itibaren en kısa zamanda zekâtlarını vermeleri gerekir. Çünkü zekât bir kulluk borcudur.
ZEKAT NASIL HESAPLANIR?
Zekat yılı içerisinde ödenecek olan borçlar çıkıldıktan sonra kira gelirleri, diğer gelirlerle birlikte nisap miktarına (80.18 gr. altın veya değeri) ulaşır ve üzerinden bir kameri yıl geçerse kırkta bir (yüzde 2,5) oranında zekatının verilmesi gerekir. Kişi, zekata tabi olan malını hesaplayarak kırkta birini (yüzde 2.5) ihtiyaç sahibi olan kişiye verir. İsteyen kişi kırkta birinin üzerinde de zekat verebilir.
KİMLER ZEKAT VE FİTRE VERMEKLE YÜKÜMLÜDÜR?
Kişi, kendisinin ve ergenlik çağına ulaşmamış çocuklarının fitresini vermekle yükümlüdür. Buna karşılık kişinin ana-babası, büyük çocukları, karısı, kardeşleri ve diğer yakınları için fitre ödeme zorunluluğu yoktur. Fakat vekâletleri olmadığı hâlde bu kişiler için ödeme yapsa geçerli olur.
Şafii mezhebine göre ise fıtır sadakası vermek 'farzdır' ve bununla yükümlü olmak için nisap miktarı mala sahip olmak şart değildir. Buna göre temel ihtiyaçlarının yanı sıra bayram günü ve gecesine yetecek kadar azığa sahip zengin-fakir her Müslüman fitre ile yükümlüdür. Ayrıca varlıklı kimsenin Müslüman olan eşi, çocukları, ana-babası ve diğer yakınları için de fıtır sadakası vermesi gerekir
