ÖZEL HABER - Mehmet Rumet SOYLU
Bunama, kişinin zihinsel yeteneklerinin, özellikle hafıza, düşünme ve karar verme gibi bilişsel fonksiyonlarının önemli ölçüde bozulmasıdır. Birçok farklı türü vardır, bunların en yaygın olanı Alzheimer hastalığıdır. Ancak bunama sadece bir hastalık olarak tanımlanmaz, aynı zamanda yaşlanma sürecinde karşılaşılan bazı değişiklikler de buna dahil olabilir.
Bunama, beyin hücrelerinin zarar görmesi ve kaybolması sonucu ortaya çıkar. Bu durum, kişilerin günlük yaşamlarını bağımsız olarak sürdürebilmelerini zorlaştırabilir. Kişi, zamanla çevresindeki dünyaya ve insanlara karşı farkındalığını kaybedebilir.
Bunamanın farklı türleri vardır. En yaygın türlerinden bazıları şunlardır:
-Alzheimer Hastalığı: Hafıza kaybı ve zihinsel becerilerde gerileme ile karakterizedir. Alzheimer hastalığı, bunamanın en yaygın türüdür.
-Vasküler Demans: Beyindeki damarların hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Hafıza kaybı ve düşünme yetisinin azalması ile kendini gösterir.
-Lewy Cisimciği Demansı: Parkinson hastalığına benzeyen belirtiler gösterir. Kişinin görsel halüsinasyonlar görmesi ve motor becerilerinin azalması mümkündür.
-Frontotemporal Demans: Beynin ön ve yan bölgelerinde meydana gelen değişiklikler sonucu gelişir. Bu demans türü genellikle kişilik değişiklikleri ve davranış bozukluklarıyla kendini gösterir.
Bunama, yavaş yavaş gelişen bir durumdur ve belirtiler başlangıçta fark edilmeyebilir. Ancak, ilerledikçe daha belirgin hale gelir. İşte bazı yaygın bunama belirtileri:
-Hafıza Kaybı: Kişi, günlük işlerini hatırlamada zorluk yaşayabilir. Örneğin, bir olayı ya da bir kişiyi unutmaları yaygın olabilir.
-Zihinsel Karışıklık: Kişi, zaman, yer ya da kendisi hakkında kafası karışabilir. Bu, özellikle ileri yaşlarda sık görülür.
-Dil Sorunları: Kişi, doğru kelimeleri bulmakta zorlanabilir ya da konuşurken anlamını kaybetmiş cümleler kurabilir.
-Dikkat Dağınıklığı: Kişi, dikkatini bir konuya veremeyebilir ve güncel olayları takip etmekte güçlük çekebilir.
-Davranış Değişiklikleri: Kişi, ruh hali değişimlerine uğrayabilir ve daha sinirli, depresif ya da kaygılı olabilir.
Bunama, sadece hastayı değil, aynı zamanda aile üyelerini de etkileyebilir. Aile üyelerinin, bakıcılarının ve arkadaşlarının yaşadığı duygusal zorluklar oldukça büyük olabilir. Bu nedenle, bunama ile yaşamanın bazı koşulları vardır:
-Erken Tanı ve Tedavi: Bunama belirtileri fark edildiği anda, bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir. Erken tanı, tedavi sürecini kolaylaştırabilir.
-Beyin Egzersizleri: Zihinsel egzersizler, hafıza ve bilişsel fonksiyonları canlı tutmak için faydalı olabilir. Bulmaca çözmek, kitap okumak, yeni hobiler edinmek bu egzersizlerden bazılarıdır.
-Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmak, beynin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir. Yürüyüş yapmak, yüzme ya da yoga gibi fiziksel aktiviteler, zihinsel sağlığı destekler.
-Destek Grupları: Bunama ile yaşayan kişiler ve aile üyeleri için destek grupları oldukça faydalıdır. Burada, benzer deneyimleri yaşayan kişilerle duygusal destek alabilirsiniz.
-Günlük Düzen: Kişinin günlük rutinine sadık kalması, bunama ile başa çıkmada önemli bir yardımcıdır. Hatırlatıcılar, yazılı notlar ve belirli bir yaşam düzeni, kişinin hayatını daha kolay hale getirebilir.
Sonuç olarak: Bunama, herkesin yaşadığı bir durum olmasa da, çoğu yaşlı bireyi etkileyebilen ve hayatı zorlaştıran bir hastalıktır. Ancak, erken müdahale, doğru bakım ve psikolojik destek ile yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir. Ayrıca, sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve zihinsel egzersizlerle bunamanın etkileri hafifletilebilir. Unutmayın, bunama ile yaşamak, başkalarının yardım ve desteği ile daha kolay bir hale getirilebilir.
