Mehmet Masum SÜER/ÖZEL HABER
Diyarbakır’ın Bismil ilçesi yakınlarındaki Girê Kortik’teki arkeolojik kazılarda 16 yıl önce ortaya çıkarılan 121 insan iskeletinin kafatasları ve çeneleri üzerinde yapılan bilimsel incelemeler tamamlanarak, sonuçlar bir raporla dünya kamuoyu ile paylaşıldı.
Uluslararası Anatomi Araştırmaları Dergisi “Translational Research in Anatomy”de yayınlanan raporun girişinde “Ortaçağ Kürt nüfusunda mandibula (Çene kemiği) özelliklerinin antropometrik değerlendirmesi” ifadesi ve Kortik Tepe isminin yerine ise Kürtçesi “Gire Kortik” adı kullanıldı. Bilimsel araştırmayı, Dicle Üniversitesi ile Litvanya Riga Stradins Üniversitesi’nin ortaklaşa bir proje ile gerçekleştirdi.
KADIN VE ERKEKLERİN ÇENE YAPILARI
Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Vatan Kavak, inceleme sonucunda, erkek çenelerinin çok güçlü olduğunu, buna karşılık kadın çenelerinin ise zarif ve ince yapılı olduğunu belirlediklerini söyledi. Çene kemiklerinin özellikleriyle ilgili olarak bilimsel raporda ayrıca şu bilgilere yer verildi:
“Orta Çağ döneminde tarımın ilk başlama evresi olması ile Girê Kortikê bölgesinde refah ve zenginlik mevcuttu. Bu refah ve zenginlik; bu popülasyonda protein ve tahıl ağırlıklı beslenmenin sonucu olarak Mandibula (Çene) kemiklerinin güçlü ve sağlam oluşuna sebep olmuştur. Çalışma kapsamındaki Erkek Mandibula kemikleri Dünyanın diğer bölgelerindeki erkek Mandibula kemiklerinden daha güçlü ve daha sağlam bulundu.
Kadınlar ev işleri ile ilgilenmelerinden dolayı çene kemiklerinde ise zarafet vardı. Tarihsel süreçte; klan örgütlenmesi içerisindeki toplumsal iş bölümü gereği erkekler av peşinde koşarken, ocağın, yani ateşin koruyucuları olan kadınlar da çevrelerinde yetişen bitkilerden yenilebilir yaprak, dal ve yumruları toplardı. Kadınların koku duyuları erkeklerin koku duyusundan daha güçlüdür. Aynı zamanda kadınlar iyi bir gözlemcidir. Bu çağda kadının sahip olduğu bu rol, kadın çene kemiğine zarafeti kazandırmıştır. Aynı zamanda Kürt kadın alt çene kemiklerin (Mandibula) antropometrik ölçümleri, Meksika’nın Santa María Xigui, Alfajayucan ve Hidalgo bölgelerindeki kadınların alt çene kemiklerin Antropometrik ölçümlerine benzer bulunmuştur.”
İLK REFERANS VERİLER OLACAK
Sonuç raporunda ayrıca, “Mandibula (Çene) kemiğine ait bulgularımız, bölgemizde implant sanayinin gelişimi ve yatırımına katkıda bulunacaktır. Gire Kortike Ortaçağ Dönemi Kürt Populasyonundaki mandibula kemiklerine ait antropometrik ölçümler, bilimsel ortamda kayıt altına alınan ilk referans veriler olacaktır. Gelecekte Dünyanın farklı bölgelerinde çalışan araştırıcılar bu verileri çalışmalarında referans veriler olarak kullanacaklardır” ifadelerine yer verildi.