Kararda, Anayasa’nın ‘Temel hak ve hürriyetler” ile ilgili 13. maddesi, ‘Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti’ ile ilgili 26. maddesi ve ‘Bilim ve sanat hürriyeti'’ başlıklı 27. maddesine atıfta bulunuldu.
Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) tarafından düzenlenmek istenen 30. Yıl etkinliğini yasaklayan Kadıköy Kaymakamlığı’nın kararı, hukuka aykırı bulundu. .
Kararı İstanbul 6. İdare Mahkemesi verdu. İstanbul 6. İdare Mahkemesi heyeti, Kadıköy Kaymakamlığı’nın etkinliği yasaklayarak “İfade özgürlüğü, bilim ve sanat özgürlüğü ve barışçıl toplantı hakkını ihlal ettiğine” hükmetti.
MKM 16 Ekim tarihinde İstanbul Bostancı Kültür Merkezi’nde 30. Yıl etkinliği düzenlemek istemiş, İstanbul Valiliği’nin izin verdiği etkinliği, Kadıköy Kaymakamlığı, “Milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesi ihtimali, başkalarının hak ve özgürlüklerini tehlikeye sokacağı" gerekçesiyle yasaklamıştı.
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) Hukuk Birimi, Kaymakamlık kararına karşı dava açmış ve kararın, “yasal mevzuata ve hukuka aykırı olduğu”nu belirtmişti.
Anayasa’nın 3 maddesine gönderme
MLSA’dan Kerem Yıldız’ın haberine göre, İstanbul 6. İdare Mahkemesi, başvuru ile ilgili kararını dün (31 Temmuz 2023) açıkladı. Mahkeme heyeti kararında, Anayasa'nın "Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması" başlıklı 13. maddesi ve "Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti" başlıklı 26. maddesi ve ''Bilim ve sanat hürriyeti'' başlıklı 27. maddesine atıfta bulunarak ifade özgürlüğü ve bilim ve sanat hürriyetinin demokratik toplumun gereklilikleri olduğunu hatırlattı.
Kadıköy Kaymakamlığı’nın yasağa gerekçe olarak “HDP'nin konsere dair yaptığı paylaşımı” göstermesini de değerlendiren İstanbul 6. İdare Mahkemesi heyeti, “iddia edilen suç şüphesine dair hiçbir bilginin mahkeme dosyasına sunulmadığını” belirtti. Mahkema ayrıca suç işleneceğine dair açık, somut ve yakın bir tehlikenin somut olarak ortaya konulamadığını da kaydetti.
AİHM kararları hatırlatıldı
Kararda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kararlarına atıfta bulunan mahkeme heyeti, “İfade özgürlüğünün sadece tarafsız veya saldırgan olmadığı düşünülen fikir ve bilgileri değil, aynı zamanda toplumu rahatsız eden, endişelendiren veya şok eden ifadeleri de koruma altına aldığını, bu koruma demokratik bir toplumun çoğulculuğun, hoşgörünün ve açık fikirliliğin gerekliliği olduğunu kabul etmektedir” dedi.
Mahkeme kararında “Şiddete teşvik ve demokrasinin ilkelerini ortadan kaldırma durumları dışında ifade özgürlüğü ve bilim ve sanat hürriyeti özgürlüğünün ortadan kaldırılmasına yönelik önleyici nitelikli radikal tedbirler demokrasiye zarar verir. Bu nedenle barışçıl amaçlarla bir araya gelmiş kişilerin ifade özgürlüğü ve bilim ve sanat hürriyeti hakkını kullanırken kamu düzeni açısından tehlike oluşturmayan ve şiddet içermeyen davranışlarına devletin sabır ve hoşgörü göstermesi çoğulcu demokrasinin gereğidir” cümlelerine yer verdi.
Toplanma ve yürüyüş hakkı
Kararda ayrıca 'Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkına Dair' 2014 tarihli bir Anayasa Mahkamesi (AYM) kararına atıf yapan mahkeme “Güvence altına alınan toplanma hakkını kullanırken kamu güçlerinin keyfî müdahalelerine karşı da bireyin korunması gerekir” dedi.
Yasak işleminin iptaline karar veren mahkeme ayrıca maddi tazminat isteminin kabulüne karar vererek, Kaymakamlığın MKM’ye 39.368,13 TL tazminat ödemesine hükmetti.
Ne olmuştu?
Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) 30. Kuruluş yıldönümü dolayısıyla 16 Ekim 2021 tarihinde “Berbang” (Tan) adı altında bir etkinlik düzenlemek istedi. İstanbul Bostancı Kültür Merkezi’nde düzenlenmesi planlanan ve İstanbul Valiliği’nin onay verdiği etkinliği, Kadıköy Kaymakamlığı, başlamasına saatler kala yasakladı.
Kadıköy Kaymakamlığı etkinliğin yasaklanmasını, “Milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesi ihtimali, başkalarının hak ve özgürlüklerini tehlikeye sokacağı" gerekçesiyle açıkladı. Kaymakamlığı, Halkların Demokratik Partisi (HDP)’nin resmi sosyal medya hesaplarının etkinlik duyurusuna dair yaptıkları paylaşımı, yasak gerekçesi yaptığı belirtildi.
