Peki ya siz bir mutluluk yaşadıktan sonra kötü bir şey olacakmış gibi bir hisse kapılıyor musunuz?
Mutluluk aslında evrensel ve herkesin bildiği tanıdığı bir duygu gibidir. Ancak bu evrenselliğe rağmen herkesin mutluluğa yüklediği anlam birbirinden farklıdır. Bu yazımda size mutluluk korkusu yani ‘Çerefobi’den bahsedeceğim.
İnsan Mutluluktan Neden Korkar?
Mutluluk korkusunu oluşturan veya tetikleyen çeşitli birçok sebep vardır. Ancak genel olarak araştırmalara da baktığımızda kültürün, yetiştirilme biçiminin ve olumsuz yaşam deneyimlerinin etkileyebildiğini görüyoruz.
Çerefobisi olan kişi sürekli mutsuz değildir. Sadece olumlu giden bir duygusu olduğunda ona çok gerçek ve kalıcı gelmez. Bu kadar iyi gitmesi normal veya inandırıcı olamaz şeklinde bir kaygısı vardır. Ya mutluluğa karşı bir şüphe duyarak devam eder ya da mutluluktan kaçınma davranışı gösterir.
Çok mutlu olduğu bir sürecin sonunda kötü bir haber aldıysa veya hayal kırıklığı ve mutsuzluk yaşayacağı olaylar başına geldiyse bu olumsuz deneyimin tekrar başına gelebileceği kaygısıyla mutlu olmak bile kişiyi tetikleyebilir. Çünkü yaşadığı bir mutluluğun ardından şiddetli bir mutsuzluk yaşayan birinin mutluluğa direnç göstermesi bazı kişiler için muhtemeldir.
Örneğin mutlu giden bir ilişkiniz varsa ve sonrasında birden bire ilişkinin bitmesine sebep olacak bir durum yaşanırsa kişiler değişse de kişi mutsuz olacağını düşünebiliyor.
Bir diğer örnek ise otoriter, baskıcı, duyguların çok fazla konuşulmadığı kopuk ilişkilerle dolu bir evde büyüyen birisi birlikte olmaktan çok mutlu olduğu kişiden kaçabilir. Çünkü bu onun için daha önce bilmediği bir şeydir ve yabancı geldiği için ilişkiyi sabote edebilir.
Yetiştirilme biçimi ve kültürün ilişkisine baktığımızda ise ‘’çok güldük, çok ağlayacağız’’ söylemini çokça işiten bir çocuk gülmenin ve gülmeye sebep olan olumlu duyguların çokta iyi bir şey olmadığını ve tedbirli olmasını kodlayarak gelecek yaşamında da bu kaygıyı yaşayabilir.
Mutluluk korkusunu kişiselleştirerek psikolojik olarak yorumlarsak da mükemmeliyetçilik, düşük benlik algısı, özgüven eksikliği, şemalar, travmalar ve içsel dünyadaki çatışmalar ve duygu yönetim güçlüğünü görebiliriz.
Mutluluk Korkusu (Çerefobi) İçin Neler Yapılabilir?
An’da kalmak üzerine yapılacak çalışmalar, sosyal ağları güçlü tutmak, olumlu duygulara ufak adımlarla da olsa maruz kalmayı deneyimlemek ve düşünce biçimini değiştirmek bu kaygı/korku için fayda sağlayıcı olabilmektedir.
Bazen kişiler bu durumun üstesinden gelmekte zorlanabiliyor ve bu kaygı yaşam doyumu ve psikolojik iyi hal üzerine olumsuz etkide bulunabiliyor. Kaygı bozukluğu veya depresyon gibi sorunları da etkileyecek boyutta görebiliyoruz. Bu gibi durumlarda bir ruh sağlığı uzmanıyla bilişsel davranışçı terapi, şema terapi veya duygu odaklı terapi ekolleriyle birlikte çalışılabilir.
Mutluluğu doyasıya yaşadığınız günler dilerim, bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle.
Uzman Klinik Psikolog Özlem Odabaşı