DİYARBAKIR - Mayınsız Türkiye Girişi Koordinatörü Muteber Öğreten, 2014'ten 2022'ye ertelenen mayın imha sürecinin bu kez de 2025 yılına erteleneceğini belirterek, bölge kentlerinde hala toprağa gömülü 900 bine yakın mayın bulunduğunu kaydetti.
Şırnak'ın Uludere ilçesine bağlı Yekmal köyündeki 21 Mart günü meydana gelen patlamada 14 yaşındaki Yusuf Ata ve 16 yaşındaki Caner Sak yaşamını yitirmiş, herhangi bir resmi açıklama yapılmayan patlamanın çocukların mayına basmasından kaynaklandığı öne sürülmüştü. Yine 1 Nisan günü Şırnak'ın Silopi ilçesinde hayvanları otlatan çoban Cemil Kaçar (42), mayına basması sonucu yaşamını yitirdi. Aynı hafta içerisinde 3 kişinin yaşamını yitirmesi gözlerin bölgedeki mayınlı arazilere çevrilmesine neden oldu.
Kara Mayınlarının Yasaklanması Uluslararası Kampanyası-Misket Bombaları Koalisyonu’nun (ICBL-CMC) araştırma birimi olan Kara Mayınları İzleme Örgütü’nün (MONITOR) 2018 yılı raporuna göre; sınırları içerisinde 100 kilometrekareden fazla mayınlı alana sahip 10 ülkeden biri Türkiye. Diğer ülkeler arasında Afganistan, Angola, Irak ve Yemen de yer alıyor.
Rapora göre, 2018 yılı içerisinde dünya genelinde 6 bin 897 kişi, kara mayını patlaması yüzünden ya hayatını kaybetti ya da sakat kaldı. Türkiye'de ise 1983-2018 yılları arasında 1409 kişi mayın patlaması ya da topraktaki patlayıcı malzemenin infılak etmesi sonucu yaşamını yitirirken, 5432 kişi de yaralandı. Sadece 2017’de yaşanan patlamalarda 23'ü çocuk olmak üzere toplamda 42 kişi yaşamını yitirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) üyesi 164 ülke arasında bulunan Türkiye, Mayın Yasağı Anlaşması kapsamında BM bünyesinde bulunan Ottowa Sözleşmesi’ni Mart 2004'te imzaladı. Türkiye'nin sözleşme gereğince 1 Mart 2014'e kadar topraklarındaki mayınları temizlemiş olması gerekiyordu. Ancak Türkiye, 2014'te ek süre talep ederek mayınların imha sürecini 2022'ye kadar ertelemişti.
Gömülü 865 bin mayın var
Mayınsız Türkiye Girişimi'nin güncel verilerine göre, Türkiye’de 670 bin 984 bini anti-personel kara mayını, 194 bin 618 de anti-tank mayını olmak üzere toplamda 865 bin 602 mayın hala toprakta gömülü. Toprağa gömülü olan diğer patlayıcı maddelerin sayısı ise bilinmiyor. Mayınlar yoğunluklu olarak Şırnak, Iğdır, Dersim, Kars, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Antep, Hakkari, Hatay, Mardin, Siirt, Ağrı, Ardahan, Batman, Urfa, ve Van’da bulunuyor.
Türkiye'de Ottowa Sözleşmesi öncesi 1 milyonun üzerindeki kara mayını ile bugün ki kara mayını sayısı arasındaki fark ise, sınır bölgelerindeki, sınır güvenliğinin değişimine bağlı olarak yapılan mayın temizliğinden kaynaklı. Sınır bölgelerindeki mayın temizliği Avrupa Birliği (AB) projesi kapsamında yapılıyor.
Ulusal ve uluslararası örgütlerinin son 4 yıl içerisinde mayın temizliğindeki pratiği üzerinden öngörüsü, Türkiye'nin 2022 yılına kadar mayın temizliğini gerçekleştiremeyeceği yönünde. Türkiye de 2022’ye ertelediği mayın imha sürecini yeniden uzatmak için BM'nin bu sözleşmeyle ilgili birimine başvuruda bulunmaya hazırlanıyor.
Mayınsız Türkiye Girişimi Koordinatörü Muteber Öğreten, “Son 4 yıldır Türkiye'nin mayın temizliğindeki 'ilerlemesine' baktığımızda Mayınsız Türkiye Girişimi olarak hem de uluslar arası kuruluşlar olarak, Türkiye'nin 2022 yılına kadar mayın temizliğini gerçekleştiremeyeceğini tahmin ediyorduk" diyen Öğreten, devamında şunları ekledi: "Ne yazık ki bunda haklı çıktık. Çünkü Türkiye'nin 2022 tarihini yeniden uzatmak için BM'in bu sözleşmeyle ilgili birimine başvuruda bulunacağına dair bir bilgi söz konusu. Bu da gösteriyor ki önümüzdeki yıllarda mayınlarla yaşamaya ve kayıplar vermeye devam edeceğiz. Zaten geçen yıl Mili Savunma Bakanı mecliste bir soru önergesine verdiği cevapta; mayınların 2025 yılına kadar temizleneceğini söyledi. Fakat bunu nasıl bir program ve planla yapacaklarını henüz bilmiyoruz" dedi. (AJANSLAR)
