ÖZEL HABER / Fuat BULUT
İnsanlık, topluluklar halinde yaşamaya başladığından itibaren doğa ile kurduğu ilişkiyi her geçen gün derinleştirdi. Varlığının kaynağı olan doğayla iç içe yaşamak, insanın hayatını sürdürebilmesi için elzemdi.
İnsan, doğanın seslerini dinleyerek, renklerini gözlemleyerek, kokularını ayırt ederek, farklı yaşam süreçlerini gözlemleyerek, mevsimlerin geçişlerini belleğine kazıyarak doğayla bir bağ kurdu. Bu derin bilgi, efsaneler, mitolojiler ve sözlü kültür aracılığıyla kuşaktan kuşağa aktarıldı.
O gün geldiğinde doğa, adeta büyülü bir güçle her yıl yenileniyor, kara kışı kovuyor, kaybolmuş gibi görünen hayatlar yeniden toprağın altından filizleniyor. Bu doğal döngü, insanlarda büyük bir coşku yaratıyordu. Ve her yeni yıl, sanki yeniden doğmuş gibi, insanlık "Yeni Gün"e, yani Newroz’a 21 Mart’ta "merhaba" diyordu.
Newroz, dünyanın birçok halkı için büyük anlam taşıyan bir kutlama. Bu gelenek, özellikle Mezopotamya halklarında, Sümerlerle başlayan bir geçmişe sahip. Ancak günümüzde 21 Mart, sadece Mezopotamya halkları için değil, dünyanın pek çok bölgesindeki halklar için önemli bir kutlama günü olmuştur. Kamboçya’da Cet Ayı, Tayland’da Trut Bayramı, Almanya ve İsviçre’de Ostern, İtalya’da Pasua, Norveç’te Paske ve Yunanistan’da Paskalya şenlikleri 21 Mart'ta başlar.
Ancak, bu özel günün farklı kültürlerde daha derin anlamlar taşıdığı da görülmektedir. Kürtler, Medler, Persler, Ermeniler gibi birçok halk, binlerce yıl önce zalim Asur Kralı Dehaq’ın Kürt demirci ustası Kawa tarafından öldürülmesini, 21 Mart’ı “yeniden doğuş” günü olarak kabul ediyor.
Newroz’un kökeni, Orta Doğu’daki direnişin ve özgürlüğün simgesi olarak kabul edilen Dehaq’ın zulmüne karşı yapılan direnişe dayanır. Rivayete göre, Asur Kralı Dehaq, bir hastalığın pençesinde olup, iyileşmek için her gün iki gencin beynini alıp yaralarına sürmek zorundadır. Halk, evlatlarını bu korkunç canavara vermek zorunda kalmıştır.
Ancak, demirci ustası Kawa, oğlunu bu şekilde kurban etmeyi reddeder ve öfkesini ateşle yansıtarak Dehaq’ı öldürür. Kawa’nın bu kahramanlığı, Medler’den başlayarak birçok halk tarafından destanlaştırılmış ve 21 Mart, zalim Dehaq’tan kurtuluş günü olarak kutlanmaya başlanmıştır.
Bugün, Orta Doğu’da ve dünyanın pek çok yerinde, halklar bu özel günü kutluyor ve tarihlerinde büyük bir özgürlük ve yeniden doğuş anlamı katıyor.
