İran’ın Kaçar Hanedanlığı’na ait olduğu düşünülen ayna, “Ettukâ reîsü’l-ahlâkı (Takvâ ahlakın başıdır)”, “Elmu’minu kalîlu’l-kelâmi ve kesîru’l-ameli (Mümin az konuşur, çok çalışır)” gibi öğüt verici ifadelerle bezeli. Ayrıca, “Ezellü’n-nâsi men ehâne’n-nâse (En zelil insan insanlara ihanet edendir)” gibi anlam yüklü sözler de yer alıyor.
Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, aynanın tarihsel önemine değinerek, ilk aynaların 9 bin yıl önce Çatalhöyük kazılarında bulunduğunu ve zamanla Romalılar ve Mısırlılar tarafından popüler hale geldiğini belirtti. Gizligöl, günümüzdeki aynaların ise 17. yüzyılda Avrupa’daki modern yaşamla şekillendiğini ifade etti.
Aynanın folklorik anlamda mezar kültüründe de sıkça kullanıldığını söyleyen Gizligöl, “Aynalar, hem atasözlerinde hem de deyimlerde sıkça yer alır. ‘Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz’ gibi atasözleri, insanların kendilerini ifade etme biçimlerini yansıtır” dedi. Ayrıca, aynaların geleneksel olarak kadınların çeyizlerinde yer bulduğunu belirten Gizligöl, bu aynaların kadınların yaşamlarına yönelik motivasyonel sözlerle işlenmiş olabileceğini ifade etti.
Diyarbakır Müzesi'nde sergilenen bu özel ayna, tematik sergi salonundaki İslami eserler bölümünde yer almakta olup, ziyaretçilere tarih ve kültür hakkında derinlemesine bir bakış açısı sunuyor. Aynı zamanda, şanlı bir tarih ve kültüre sahip olan bu eserin, hem bireylerin hem de toplumların düşünsel dünyasında önemli bir yer tuttuğu söylenebilir.
