ÖZEL HABER - Sertaç KAYAR
Birçok medeniyete ev sahipliği yapan ve UNESCO tarafından 2015'te Dünya Mirası olarak tescillenen Diyarbakır surları tarihe ışık tutuyor. Amida Höyük başta olmak üzere surlarda yürütülen her kazıda ulaşılan bulgular, kentin tarihteki önemini ortaya koyuyor. Tarihi ve kültürel zenginliği ile turizmin önemli merkezlerinden biri olan Diyarbakır surlarında 2021 yılında yürütülen restorasyon çalışmalarında önemli kalıntılara ulaşıldı. Restorasyon çalışmalarında bulunan ve 1543'te yapıldığı öğrenilen künklerden oluşan su şebekesi tespit edilmişti.
ASIRLARCA KENTİN SU İHTİYACINI KARŞILADI
2021 yılında kayyum ile yönetilen Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından ihaleyle yapılan 3. etap restorasyon çalışmaları kapsamında 1-2-5-7 ve 8 No'lu burçlar ve ara sur duvarlarındaki restorasyon çalışmaları yürütülmüştü. Tarihi surlardaki 7 ve 8 No'lu burçların zemin katlarının tespiti ve drenaj sisteminin gerçekleştirilmesine yönelik yapılan kazıda, künklerden oluşan su şebekesi bulunması yerel ve ulusal basında gündem olmuştu. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın oluşturduğu Bilim Komisyonu ve uzmanlardan oluşan Danışma Kurulunca kontrol edilen kazıda, bulunan su dağıtım şebekesinin Kanuni Sultan Süleyman tarafından halkın su ihtiyacının karşılanması için 1543'te yaptırıldığı ve 1930’ kadar kentin su ihtiyacını karşıladığı tespit edilmişti.
ÖRNEKLER MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ’NE TESLİM EDİLDİ
Uzman teknik ekipler ve arkeologlar denetiminde bir süre devam edilen kazıda, kentin 14 kilometre uzağında bulunan Gözeli'den Hamravat suyunun su kemerleriyle getirildiği su şebekesi ile ilgili verilere ulaşıldığı ve 1 ana hat ile 3 tali hattan oluşan 50 metre uzunluğundaki su dağıtım tesisatının bazı kısımlarının tespit edildiği açıklanmıştı. Yine alanda belgeleme çalışması yürütülmüş ve künklerden alınan örnekler Müze Müdürlüğü’ne teslim edilmişti.
ESERLER 3 YILDIR ORTADA KALDI
Bu önemli bulguların üzerinden 3 yıl geçti. Kazının yürütüldüğü Dağkapı Meydanı’ndaki Surların etrafı bariyerlerle kapatılmış ve o günden bugüne hiçbir çalışma yürütülmediği ortaya çıktı. Bakanlık ile Büyükşehir tarafından ortak yürütülen restorasyon ve kazı çalışması yaklaşık maliyet yanlış hesaplandığı için çalışmalar durduruldu ve 3 yılda hiçbir işlem yapılmadı. Bulunan künkler ve surlara ait tarihi taşlar ortada kalırken, alanın tamamı adeta çöplüğe döndü. Çevrede bulunan vatandaşlar, “Yıllardır etrafı kapalı. Ne oldu bilmiyoruz. Tarihi eserler bulunmuştu ama ondan sonra ses çıkmadı. Hiçbir çalışma yok. Bulunan tarihi eserler de çöplüğe dönen alanda kaldı” diyerek, tepkisini dile getirdi.
GÜNEYDOĞU EKSPRES ULAŞTI, BÜYÜKŞEHİR HAREKETE GEÇTİ
Vatandaşların yoğun şikayeti üzerine ulaştığımız belediye yetkilileri, alan ile ilgili hazırlıklarının olduğunu ve çalışmalara başladıklarını açıkladı. İlk iş olarak etraftaki bariyerleri kaldıran Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ekipleri, sahipsiz kalan ve çürümeye yüz tutmuş künkleri alanda toplayarak Kültür Müdürlüğü’ne teslim etmek üzere araçlara yükledi. Ekipler alanda çöplerin kaldırılmasının ardından temizleneceğini ve peyzaj çalışması yapılacağını açıkladı.
KÜLTÜR BAKANLIĞI’NA TESLİM EDİLDİ
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi yetkilileri konu ile ilgili verdiği bilgide kesin kabulü yapılarak 2 Aralık 2024’te alanın Kültür Bakanlığı’na teslim edildiği belirtildi. Belediye yetkilileri, “Diyarbakır Surları 3. Etap restorasyon işi 5 adet Burç ve 3 Adet Sur Duvarının restore edilmesini kapsamaktadır. Bahse konu işe 28.06.2021 tarihinde başlanmıştır. İş devam ederken drenaj kazıları esnasında 7 nolu burcun güneydoğusunda sur duvarlarının dibinde künkler ortaya çıkmıştır. Bahse konu künkler şantiye sahasında istiflenmiştir. Yapılan mukayeseli keşif sonucu işin yüzde 50 artış ile bitmeyeceği anlaşıldığından iş tasfiye edilmiştir. Söz konusu künkler iş bitim tarihi olan 08.12.2022 tarihinden beridir şantiye sahasında bulunmaktadır. 02.12.2024 tarihinde işin kesin kabulü yapılarak Kültür Bakanlığına teslim edilmiştir” açıklamasını yaptı.
BAKANLIK TARİHE SAHİP ÇIKMADI
Söz konusu restorasyon çalışması belediye bütçesini aştığından dolayı yarım kalırken büyük bütçeye sahip olan ve surlardan sorumlu olan Kültür ve Turizm Bakanlığı tarihi mirasa sahip çıkmayarak adeta kaderine terk etti.
