ÖZEL HABER - Leyla DAĞ
Diyarbakır’da yer alan höyükler, binlerce yıl öncesine ışık tutuyor. Çayönü, Hakemi Use Tepe ve Körtik Tepe gibi alanlar, Neolitik dönemden kalma izler barındırıyor. Arkeologların dikkatle incelediği bu alanlar, bölgede yaşamış medeniyetlerin tarım, ticaret ve yerleşim alışkanlıklarını anlamada kilit rol oynuyor.
ABDULLAH’IN DÜZÜ
Abdullah’ın Düzü, Diyarbakır'ın doğusunda, Bismil ve Batman arasında yer alır. Salat Çayı'nın kıyısında konumlanan bu höyük, yaklaşık 100 metre çapında ve 1-2 metre yüksekliktedir. Tarım faaliyetleri nedeniyle bir miktar tahrip olan alan, küçük bir yerleşim yeri olarak dikkat çeker.
AŞAĞI SALAT HÖYÜĞÜ
Dicle Nehri kıyısındaki Aşağı Salat Höyüğü, Bismil İlçesi’nin 20 km doğusunda bulunur. Yaklaşık 150 x 100 metre boyutlarındaki bu höyük, nehir seviyesinden 3 metre yükseklikte bir teras üzerinde yer alır. Höyük, yerleşik hayata geçiş dönemine dair önemli bulgular sunmaktadır.
ÇAYÖNÜ HÖYÜĞÜ
Çayönü Höyüğü, Ergani İlçesi’nin güneybatısında yer alır ve neolitik döneme ışık tutar. Yerleşik avcı-toplayıcıların tarım yapmaya ve hayvan yetiştirmeye başladığı bu alan, neolitikleşme sürecinin anlaşılmasında büyük bir öneme sahiptir. İyi korunmuş mimarisi ve kazılardan elde edilen bilgilerle, Çayönü, geçmişi anlamada eşsiz bir rehberdir.
DİCLE TÜNELİ
Lice'deki Dicle Tüneli, aynı zamanda Bırkleyn Mağaraları olarak bilinir ve Dicle Nehri'nin doğduğu yer olduğu düşünülür. Asur krallarının yazıt ve kabartmalarıyla süslenen bu alan, tarih öncesi dönemden Bizans dönemine kadar kullanılmıştır. Özellikle birinci ve ikinci mağaralar, arkeolojik açıdan önemli bulgular sunmaktadır.
GİRİCANO HÖYÜĞÜ
Bismil İlçesi’nin 11 km güneydoğusunda yer alan Giricano Höyüğü, 25 metre yükseklikteki bir tepe üzerindedir. Bu höyük, Dicle Nehri’nin kıyısında stratejik bir konuma sahiptir ve bölgede yapılan arkeolojik çalışmalarda önemli kalıntılar tespit edilmiştir.
Diyarbakır’daki arkeolojik alanlar, tarih ve kültür meraklıları için birer hazine niteliğindedir. Ancak tarım faaliyetleri, kaçak kazılar ve doğal afetler nedeniyle birçok alan zarar görmektedir. Uzmanlar, bu alanların korunması ve dünya mirasına kazandırılması için daha fazla önlem alınması gerektiğini vurgulamaktadır.
İşte Diyarbakır’daki höyüklerin listesi:
• Abdullahın Düzü
• Aşağı Salat Höyüğü
• Boztepe Höyüğü
• Çayönü
• Demirköy Höyüğü
• Dicle Tüneli
• Giricano Höyüğü
• Girikihaciyan
• Gre Abdurrahman Höyüğü
• Hakemi Use Tepe
• Hirbemerdon Tepe
• Karavelyan Höyüğü
• Kavuşan Höyük
• Kelleha Tarlası II
• Kenan Tepe Höyüğü
• Körtik Tepe
• Müslümantepe Höyüğü
• Salat Cami Yanı
• Salat Tepe Höyüğü
• Tigranakert
• Üçtepe Höyük
• Yenice Yanı Höyüğü
• Ziyaret Tepe Höyüğü
