ÖZEL HABER - Fatma TEMEL
Elazığ’ın Sivrice İlçesi’nden doğup Diyarbakır’dan geçerek Basra Körfezi’ne dökülen Hevsel Bahçeleri ile Dicle Nehri, birçok endemik ve küresel ölçekte nesli tehlike altında olan canlı türüne ev sahipliği yapıyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde bulunan Hevsel Bahçeleri ve Dicle Vadisi’ndeki bu biyoçeşitlilik tehdit altında. Üniversite Köprüsü ve Bağıvar Köprüsü arasında Hevsel Bahçeleri ve Dicle Nehri’ne akan dördü büyük toplamda sekiz kanalizasyon bulunuyor. Akan kanalizasyon sularının arıtılmadan Hevsel ve Dicle’ye akması canlı yaşamını tehdit ediyor.
“BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİNE DE ZARAR VERİYOR”
Güneydoğu Ekspres’e konuşan Biyolog Prof. Dr. Ahmet Kılıç, Hevsel Bahçeleri ve Dicle Nehri’ndeki tehlikeyi yorumladı. Kılıç “Biz Dicle Nehri’ne akan kanalizasyon sularıyla ilgili tespiti bir yüksek lisans çalışmasında da belirlemiştik. Maalesef kanalizasyon ve özel atıkları nehre akıtılıyor. Bu Dicle Nehri’nin kullanımını ciddi şekilde azaltıyor. Dicle Nehri’nden içme suyu temin ediliyor. Bundan kaynaklı suyun içme kalitesi düşer. Diğer önemli husus da Diyarbakır’da DİSKİ’nin yönetiminde olan bir su arıtma tesisi var. Bu suların aslında oraya bağlanması lazım. Böylesi bir tesis bölgemizde bile az rastlanan tesislerden. Tespit edilen söz konusu lağım sularının tesise aktarılması gerekiyor” önerisinde bulundu.
“TÜR SAYISINDA CİDDİ BİR DÜŞÜŞ VE YOK OLUŞ GERÇEKLEŞİYOR”
“Ayrıca türler üzerindeki etkileri olarak da şu karşımıza çıkıyor” diyen Kılıç, şunları söyledi: “Eskiden Diyarbakır’da bahsettiğimiz bölgede 40’a yakın balık türü tespit edilirdi. Şimdi bu balık sayılarını görmek artık mümkün değil. Ciddi bir oranda düşüş ve yok oluş gerçekleşiyor. O bölgeyi balıklar terk etti. Eğer biz bu lağım sularını nehre değil de atık tesislerine aktarırsak balıkların geri gelmesi mümkündür. İnsanlarımız bahsettiğimiz bölgeleri dinlenme ve yürüyüş yeri olarak da kullanıyor. Lağım suları aktıkça bu imkân da azalıyor. Gelen turistler lağım suyunun kokusundan duramıyor. Halbuki Dicle Nehri çok önemli bir su kaynağıdır. Burada birçok kuş çeşidi de vardır. Bizim tespitlerimize göre burada yıl boyunca yaz göçmeni, kış göçmeni ve yerli kuşlar bulunmakta. Kuşlar burayı yoğun olarak kullanır ve 150’den fazla kuş türü var” diye konuştu.
“NEHRİMİZİ KURTARMAMIZ LAZIM”
Yerel yönetimlere bu noktada iş düştüğünü söyleyen Kılıç, “Su kirlendiğinde balıklar olmayacak, birçok su böceği olmayacak, kuşlar olmayacak. Dolayısıyla biyoçeşitliliğe de büyük bir zarar veriyor. Bu noktada hem belediyeye, valiliğe, vatandaşa iş düşüyor. El birliği yapmamız lazım. Nehrimizi kurtarmamız lazım. Bu durum Diyarbakır için olumlu bir imaj değil. Yeni yerleşim yerlerinin atık suları da olduğu gibi Dicle Nehri’ne bırakılıyor. Bu su çocuklarımıza, torunlarımıza bırakacağımız bir emanettir. Burası Dicle havzası için de önemli bir noktadır. O yüzden bizim mutlaka suyumuzu temiz tutmamız lazım. İş birliği yapmamız lazım” diye konuştu.
BELEDİYE CEZA KESMİŞTİ
Geçtiğimiz günlerde Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde kurulan Sağlık Denetim Koordinasyonu, Kasım ayı toplantısını gerçekleştirerek bazı kararlar aldı. İncelemeler sonucu Dicle Nehri ve Devegeçidi’ne kirli su bıraktığı tespit edilen işletmeler hakkında yasal işlem yapılmıştı.
