ÖZEL HABER - Beritan KAYA
Büyük zarar gören Sur ilçesi için Davutoğlu, “Diyarbakır Sur’u öyle inşa edeceğiz ki aynen Toledo (İspanya) gibi mimari dokusuyla herkesin görmek istediği bir yer haline gelecek” ifadesini kullandı.
İspanyolların Andalusia, doğuluların ise Endülüs dediği, bir dönemlerin en önemli medeniyetinin tutkulu şehri Toledo, ilk bakıldığında Mezopotamya’nın başkenti Diyarbakır’ın ikiz kenti olarak karşımıza çıkıyor.
ETRAFI DİYARBAKIR GİBİ SURLARLA ÇEVRİLİ
Toledo’nun etrafı tıpkı Diyarbakır gibi surlarla çevrili bir şehir. Tarihine gönderme yapıldığında bilinenlerdendir ki; aşılması olanaksız kalesi bugün de canlılığını koruyor.
ONLARDA TAJO, BİZ DE DİCLE NEHRİ
Toledo için Tajo Nehri tıpkı kutsal metinlerde adı yer alan dört kadim nehirden biri olan Dicle gibi bir nehir. Diyarbakır’ın Dicle’si gibi Toledo’yu üç taraftan sarıyor Tajo. Şehirlerinin yakınından geçen ve belki de yakınındaki şehirle anılması bir özellik olan Tajo da Toledo için akıp giden hayatın bir simgesi adeta.
Toledo’nun özellikle parke taşlı sokaklarını ve olanca güzelliğiyle korunmuş eski yapıları, Diyarbakır’ın dar ve tarihi bazalt taşıyla işlenmiş sokaklarından bir kesit adeta.
DAR SOKAKLAR BİRBİRİNİ ANIMSATIYOR
Engebeli arazisi nedeniyle çoğu yokuş olan dar ve dolambaçlı sokaklarıyla sanki İspanya’nın Diyarbakır’ı Toledo. Kentin kuzey doğusundaki Alcantara Köprüsü de On Gözlü Köprü’yü andırıyor. Castilla-La Mancha özerk yönetiminin başkenti olan Toledo, iç savaşta büyük hasar gördükten sonra yeniden inşaa edildi.
İspanya iç savaşının başladığı 21 Temmuz 1936 yılında hükümet güçleri (Cumhuriyetçiler), Alcazar Sarayı’na sığınan milliyetçi isyancı güçleri kuşatmaya aldı. Şehir 2 ay yoğun bir şekilde bombalandı. Toledo'da çok sayıda bina yerle bir edildi.
Şehrin savunucuları hendekler kazarak, Toledo askeri valisi Albay Jose Moscardo Ituarte komutasındaki birliklere karşı mücadele etti. Savaşta çok sayıda insan hayatını kaybetti. Barikatların kurulduğu ve sokak savaşlarının yaşandığı Toledo’da, milliyetçiler bine yakın milis ile 27 Eylül’e kadar direndi.
İç savaşta büyük zarar gören Toledo şehrinin restorasyonu, 1939 yılında başlayıp 1957’ye kadar devam etmişti.
Hıristiyan, Müslüman ve Yahudilerin asırlarca birlikte hoşgörü içinde yaşadığı kent, “Üç Kültürün Şehri” olarak biliniyor.
Kent tıpkı Diyarbakır gibi UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde bulunuyor.
