Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 1920 yılında kurulduğunda, Diyarbakır da temsilcilerini Ankara’ya gönderdi. Bu temsilciler, şehrin tarihine ve siyasi geçmişine ışık tutan önemli figürler olarak karşımıza çıkıyor. Peki, Diyarbakır’ın ilk vekilleri kimlerdi ve hangi rolleri üstlendiler? İşte tarihin tozlu sayfalarından çıkarılan o isimler ve onların hikayeleri...
FEYZİ PİRİNÇÇİOĞLU
TBMM’nin ilk döneminde Diyarbakır’ı temsil eden isimlerden biri Feyzi Pirinççioğlu’ydu. 1920'de Meclis’e giren Pirinççioğlu, şehrin sosyal ve ekonomik sorunlarına çözüm bulmak için önemli adımlar attı. 1878, Diyarbakır doğumlu Pirinçcioğlu, Osmanlı Meclis-i Mebûsan'ı ve TBMM'de toplam dört dönem milletvekilliği yapmış, ayrıca üç ayrı dönemde Bayındırlık Bakanlığı'nı yürüttü.
HACI ŞÜKRÜ AYDINDAĞ
Hacı Şükrü Aydındağ, TBMM’nin ilk dönem vekillerinden bir diğeriydi. Aydındağ, milletvekilliği süresince şehrin tarım ve hayvancılık sorunlarına yönelik çalışmalar yaptı.
ABDULHAMİT ÇİNTAN
Abdulhamit Çintan, Diyarbakır’ı TBMM’de temsil eden bir diğer önemli isimdi. Eğitim ve sağlık alanındaki sorunlara dikkat çekti ve bu konularda çeşitli yasa tasarıları sundu. Çintan’ın, özellikle eğitimde fırsat eşitliği yaratma çabaları, şehrin gelişiminde önemli bir rol oynadı.
ABDULKADİR KADRİ KÜRKCÜ
Meclisin ilk döneminde Diyarbakır vekillerinden olan Abdulkadir Kadri Kürkcü, hukuk alanındaki çalışmalarıyla dikkat çekti. Kürkcü, özellikle adalet sistemindeki aksaklıkları gidermek için büyük çaba sarf etti.
MEHMET KADRİ ÜÇOK
Mehmet Kadri Üçok, TBMM’de Diyarbakır’ı temsil eden bir diğer önemli isimdi. 1881, Diyarbakır Doğumlu bir siyasetçi. Mülkiye Mektebi mezunudur. Diyarbekir İli Maiyet Memurluğu, Siverek ve Viranşehir Kaymakamlıkları, Ergani Mutasarrıf Vekilliği, Cizre ve Palu Kaymakamlıkları, Mardin, Muş Mutasarrıflıkları, TBMM I. Dönem Diyarbekir Milletvekilliği yaptı.
MUSTAFA AKİF TÜTENK
1875 Diyarbakır doğumlu Mustafa Akif Tütenk, TBMM’nin ilk döneminde Diyarbakır milletvekili olarak görev yaptı. İlk ve orta öğrenimini özel okul ve rüştiyede tamamlamış olup Darül - muallimin (öğretmen okulu) den diploma aldı. 1909 yılına kadar Diyarbakır idaalizi ve “Hadimi Terakki” okulunda öğretmenlik ve idarecilik yaptı. 15 yıl süresince öğretmenliği ve idareciliği sayesinde binlerce aydın yetiştirmiştir. Vilayet gazetesini ve 1908'de Meşrutiyetin ilânından sonra yayına başlayan “Dicle ve Peyman” gazetelerini Ziya Gökalp ile birlikte yönetti. 1914’te Diyarbakır Vakıflar Müdürlüğü başkâtipliğine getirildi. Bu ara Van Evkaf Müdürlüğü’ne vekâlet etti.
MEHMET ZÜLFÜ TIGREL
Mehmet Zülfü Tigrel, Diyarbakır’ın TBMM’deki ilk dönem vekillerinden biriydi. Diyarbakır Askeri Rüştiyesi ve Mülkiye İdadisi mezunudur. Bidayet Mahkemesi Hukuk ve Ceza üyelikleri ve Riyaset vekilliği, Belediye Meclisi azalığı, Meclisi Umumi azalığı ve 2. başkanlığı, İl Genel Meclisi İdare Heyeti Reisliği, Genel Meclisi 2. başkanlığı, Osmanlı Meclis-i Mebûsanı II., III. ve IV. dönem Diyarbakır mebusluğu, TBMM I., II., IV., V. ve VI. dönem Diyarbakır milletvekilliği, Lozan Barış Konferansı Temsil Heyeti danışmanlığı yapmıştır. Kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası sahiplerindendir. Evli ve üç çocuk babasıdır.
