ÖZEL HABER - Sertaç KAYAR
Mardin’in tarihi Süryani köylerinden biri olan tarihi Dereiçi (Kıllıt) Köyü, sırlarıyla toprağa gömülüyor.
Mardin’in Savur İlçesi’ne bağlı Dereiçi (Kıllıt) Köyü, tamamı taş evlerden oluşan bir Süryani köyü. Süryanice ‘azalan’ anlamına gelen köy, adeta isminin kaderini yaşıyor. Bu eşsiz Süryani köyü, göç ile her geçen gün nüfusu azaldı.
Köyü eşsiz kılan bir diğer özelliği de Ortodoks, Katolik, Protestan kiliselerin bir arada olması. Üç mezhebe ait kiliselerin bir arada bulunması dünyada nadir görülen bir durum.
KILLIT KÖYÜ’NÜN TARİHİ
Tarihi çok eskilere dayanan köy, detaylı bir araştırma yapılmadığı için ne zaman yapıldığı bilinmiyor. 1. yüzyıldan itibaren Hristiyanlaşmaya başlayan Savur’da, 4. yüzyılın ortalarına doğru bir episkoposluk merkezi kurulduğu biliniyor.
Bu merkezin ilk başpiskoposu, Mor Gabriel Manastırı’nı inşa eden Mor Şmuel’in hocası olan Mor Krafus’tur. Mor Krafus, Sasani kralı II. Şapur Nisibis’i (Nusaybin) aldığında kılıçtan geçirilerek öldürülür. Bunun üzerine, MS 370 yılında Kıllıt Köyü’nde Mor Yuhanon Dilimiyo Süryani Ortodoks Kilisesi inşa edilir. Mor Yuhanon Kilisesi, 2006 yılında restore edilmiştir ve şu anda köyde ibadete açık tek kilisedir.
HAYALET GÖRÜNÜMÜNDE
Daha önce binlerce kişilik nüfusu olan köy, 1970’li yıllarda verdiği göç ile 8-9 hane kaldı. Göç eden Süryaniler yaz aylarında köylerine dönerek 3-4 ay kaldıktan sonra tekrar geri gidiyor. Savur’a 7 km. mesafede olan ve tamamıyla taş evlerden oluşan bu eski yerleşim yeri, yıllardır bir hayalet köy görünümünde.
Harabeye dönen bazı evlerde oturan aileler var, bazıları ise restore edilip kapısına kilit vurulmuş. Köyün sokakları çamur deryasına dönmüş. Köyde yaşayan vatandaşlar, yetkililerin köylerine sadece gezmeye geldiğini, ancak köyün sorunlarına çare bulamadığını belirterek, sokakların düzenlenmesini istiyor.
KILLIT KÖYÜ NEREDE?
Kıllıt Köyü, Savur'a yaklaşık 7 km. uzaklıkta bulunuyor. Büyük ölçüde terk edilmiş eski bir Süryani köyü olan Kıllıt, taş yapılarıyla dikkat çekiyor.
Göç vermeden önce büyük ve önemli bir Süryani yerleşimi olan köy, aynı zamanda şaraplarıyla da ünlü. Köyde bağbozumu geleneği halen devam ediyor.