Reuters tarafından incelenen verilere göre Şubat ile Temmuz ayları arasında Rusya tarafından ilhak edilen Ukrayna'nın doğusun bölgelerinden Donetsk ve Luhansk'tan çıkarılan 160,400 ton kömür Türkiye'ye sevk edildi.

Gümrük verilerinde yer alan üç üretici belirtilen dönemde iki bölgeden çıkan kömürü Türkiye'ye gönderdiklerini Reuters'a teyit ettiler.

Türkiye, ABD ve Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin aksine Rusya ve Ukrayna'da Rusya tarafından işgal edilen bölgeler ile ticarete kısıtlama getirmemişti. ABD, ise Rusya'ya yönelik yaptırımları ihlal etmemeleri için şirketlere uyarılar yolluyor.

Moskova'nın Ukrayna işgalini başlattığı Şubat 2022'den bu yana, NATO üyesi olan ve Ukrayna'nın Rusya'ya karşı koymasına destek sağlayan Türkiye, birçok kez Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü tanıdığını ifade etmişti.

Ankara Rusya'nın Temmuz'da çekildiği, Ukrayna'nın Karadeniz limanları üzerinden tahıl ihraç etmesine olanak sağlayan tahıl anlaşmasına aracılık etmişti.

Dış ticaret verileri yayımlayan özel bir kuruluşun Reuters tarafından incelenen verilerine göre Şubat ile Temmuz ayları arasında en az 10 üreticiden Türkiye'ye kömür gönderildi.

Bu verilere göre Türkiye, Rusya'nın ilhak ettiği Ukrayna bölgelerinden en çok kömür tedarik eden ülke olurken, bu bölgeden ülke dışına gönderilen kömürün %95'i Türkiye'ye gönderildi.

Türkiye Ticaret Bakanlığı ve gümrük genel müdürlüğü işgal edilen bölgelerden kömür tedariğine dair sorulara yanıt vermedi.

Kömürün satışını yapan şirketler, Interfax haber ajansının veri tabanına göre Rusya'da veya Rusya'nın ilhak ettiği Ukrayna bölgelerinde kurulmuş şirketlerdi.

Kömürün satın alımı ise Hong Kong, Birleşik Arap Emirlikleri, Belize ve Britanya Virjin Adaları'nda kurulan şirketler tarafından yapıldı. Satın alanlar arasında Türkiye'de kurulu şirketlerin bulunmadığı görüldü.

Reuters satın alan şirketlerin irtibat bilgilerini ve hangi kişi veya kuruluşlara ait olduğunu tespit edemedi.

Donetsk'in Rusya tarafından görevlendirilen yetkilisi Vitaliy Khotsenko, bölgeden Türkiye'ye kömür ihraç edildiğini ve bu kömürün Türkiye'den Ortadoğu ve Afrika pazarlarına aktarıldığını Kasım ayında söylemişti.

Dış ticaret verileri, kömürün nasıl ihraç edildiğine dair tam bir resim çizmese de Türkiye'ye Rusya'nın güney liman kentleri Rostov ve Novorossiisk'ten gönderildiğini gösterdi. İki kentin de Donetsk ve Luhansk'a demiryolu ile bağlantısı bulunuyor.

Reuters, sevkiyatı gerçekleşen kömürlerin tamamı ya da bir kısmının Türkiye'den başka ülkelere ihraç edilip edilmediğini tespit edemedi.

Rusya, Donetsk ve Luhansk bölgelerini Eylül 2022'de ilhak etti. Ancak savaşın devam ettiği bölgelerin tamamını kontrol altına alabilmiş değil.

Ukrayna, Türkiye'de dahil olmak üzere Birleşmiş Milletler üyesi ülkelerin çoğu Rusya'nın ilhakının yasadışı olduğunu belirtmişlerdi.

Veriler, Luhansk'ta Rusya tarafından görevlendirilen yetkililerin sahip olduğu Vostokugol adlı kuruluşun, ilhak edilen bölgelerde bulunan en büyük madencilik işletmelerinden biri olduğunu ve Türkiye'ye Şubat ile Temmuz ayları arasında gönderilen kömürün 100,000 tonunu sağladığını gösterdi.

Reuters, Moskova'da kayıtlı ve Vostokugol'un çıkardığı kömürün münhasır satıcısı konumunda olan Florance LLC adlı şirketin üst düzey yetkilisi Adzhmal Zalmai'ye telefonla ulaştı. Zalmai Reuters'ın Türkiye'ye yapılan sevkiyatlarla ilgili sorusu üzerine telefonu kapattı. Vostokugol da sorulara yanıt vermedi.

2014'ten bu yana Rusya yanlısı güçlerin kontrolde bulunan Luhansk yakınlarındaki Antratsyt kasabasında faaliyet gösteren özel madencilik şirketi Nedra-06'nın yöneticisi Anton Nadeyev ise Türkiye'ye sevkiyat yapıldığını doğruladı.

İşlemlerin ayrıntıları veya alıcılar hakkında bilgi vermeyi reddeden Nadeyev "Bu zaten ticari sırrımız. Bunu dile getirmeye hazır değilim" dedi.

Gümrük verileri, Nedra-06 şirketinin Türkiye'ye Mayıs ve Haziran aylarında toplam 1,600 ton hacminde iki kömür sevkiyatı gerçekleştirdiğini, kömürü satın alanların ise Beliz merkezli Brig Management ve Hong Kong merkezli Green Rabbit şirketleri olduğunu gösterdi.

Veriler, ilhak edilmiş bölgelerden çıkarılan kömürün en büyük alıcısının bu iki şirket olduğunu da gözler önüne serdi.

Verilere göre Brig Management, ilhak edilen bölgelerden Türkiye'ye Şubat-Haziran döneminde 4.8 milyon dolar değerinde 49,000 ton kömür sevkiyatı gerçekleştirdi.

Green Rabbit ise aynı dönemde 1.1 milyon dolar değerinde 11,800 ton kömür sevkiyatı gerçekleştirdi.

Reuters, Brig Management'ın irtibat bilgilerine ulaşamadı. Beliz şirket sicilinden sorumlu yetkilileri şirket iletişim bilgilerini paylaşamayacaklarını ifade ettiler.

Green Rabbit şirketinin kayıtlı iletişim bilgilerinde yer alan adreste ise şirketin ismi görülemedi.