ÖZEL HABER - Leyla DAĞ
Temiz Hava Hakkı Platformu’nun (THHP) açıkladığı "Kara Rapor 2024" Türkiye’deki hava kirliliği ve bunun insan sağlığı üzerindeki etkilerini detaylandırıyor. Rapora göre, Türkiye’de nüfusun %92’si Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) standartlarının üzerinde kirli hava soluyor. Hava kirliliği açısından en kötü durumda olan il Hakkari olarak belirlendi. Bir önceki yıl zirvede olan Batman ise ikinci sıraya geriledi.
HAVA KİRLİLİĞİNİN EN YOĞUN OLDUĞU İLLER
Raporda hava kirliliğinde ilk 10’da yer alan iller şunlar:
• Hakkari
• Şırnak
• Batman
• Malatya
• Kahramanmaraş
• Adana
• Osmaniye
• Gaziantep
• Kilis
• Aydın
Sanayileşmenin düşük olmasına rağmen Doğu ve Güneydoğu illerinde hava kirliliği oranlarının yüksek olması dikkat çekiyor. THHP Koordinatörü Deniz Gümüşel, bu durumu “Hava kirliliği, sanayi dışı nedenlerden de kaynaklanıyor. Isınma amaçlı kömür kullanımı, plansız kentleşme ve yetersiz altyapı buna yol açıyor,” sözleriyle açıklıyor.
HAVA KİRLİLİĞİNDEN ÖLÜM ORANLARI NEDEN YÜKSEK?
PM2,5 düzeyinin yüksek olduğu Hakkari’de, 2023 yılında 230 kişi hava kirliliğine bağlı nedenlerle hayatını kaybetti. Ancak rapora göre, bu partikül madde seviyesi DSÖ standartlarına (5 µg/m³) düşürülseydi, bu ölümlerin %41’i önlenebilirdi.
Hava kirliliğine bağlı ölüm oranlarında Hakkari’yi Batman, Şırnak, Muş ve Malatya takip ediyor.
BÜYÜK ŞEHİRLERDE SAYISAL OLARAK ÖLÜM DAHA FAZLA
Hava kirliliğine bağlı ölümlerin en yüksek sayıda olduğu iller ise İstanbul, İzmir ve Bursa oldu. İstanbul’da 8 bin 357, İzmir’de 4 bin 852 ve Bursa’da 3 bin 657 kişi hava kirliliğine bağlı nedenlerle hayatını kaybetti. Ankara’da bu sayı 3 bin 155 olarak kaydedildi. Uzmanlar, bu sayısal farkların yüksek nüfus ile doğrudan ilişkili olduğuna dikkat çekiyor.
TEMİZ HAVA İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
THHP’nin raporunda, hava kirliliğiyle mücadele için şu öneriler yer alıyor:
• Kömür yerine yenilenebilir enerji kaynaklarının teşvik edilmesi.
• Şehir içi toplu taşımaya ağırlık verilmesi.
• Sanayi tesislerinin emisyon sınırlarının sıkılaştırılması.
• Yeşil alanların artırılması ve kent planlamasının iyileştirilmesi.
