Diyarbakır’ın ‘Beyaz Altın’ı harmanda kaldı!

Fatma Temel – Veli Baltacı / ÖZEL - HABER
Ege bölgesinde yetiştirilen pamuktan sonra Türkiye’deki kaliteli pamuk üretiminde ikinci sırada olan Diyarbakır’da üretici, artan maliyetler karşısında zor durumda. Diyarbakır Yenişehir Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, geçen yıla göre girdi maliyelerinin yüzde 100 -130 oranında yükseldiğini, pamuk fiyatlarının ise yüzde 10 oranında düştüğünü söyledi. 
Diyarbakır’da pamuk üreticisinin tarlalardaki hasat mesaisi sürüyor. Hasadın yapıldığı yerlerden biri de merkez Yenişehir İlçesi’ne bağlı kırsal Güvendere Mahallesi. Tarlalardaki ürünü hasat eden üretici, fiyatların düşük olması nedeniyle pamukları harmana aldı.

‘KİLOGRAM BAŞI 5 TL ZARAR VAR’
Gazetemize konuşan Yenişehir Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, üreticinin kilogram başı 5 lira zarar ettiğini belirterek, “Gördüğünüz gibi pamuk harmana dökülmüş, satılmıyor. Şuan Diyarbakır serbest piyasasında pamuğun kilosu 17-18 liradan satılıyor. Diyarbakır Yenişehir Ziraat Odamızın yaptığı maliyet araştırma-belirlemesi yaklaşık olarak 25,5 liradır. Üretici birlikleri geçen yıl kilogram fiyatını 21 lira olarak belirlemişti. Şuan fiyatları 18,5 lira olarak açıkladı. Fiyat olarak yaklaşık yüzde 10 oranında bir gerileme oldu. İşçiden tutun asgari ücrete, memur maaşlarına kadar her şey arttı. Çiftçinin desteklemesine gelince hiçbir artış olmadı. Dediğim gibi pamuğun fiyatı şuan 25 lira ama maksimum 20 liraya satılıyor. Dolayısıyla çiftçi şuan kilogram başına yaklaşık olarak 5 lira zarar ediyor” dedi. 

‘DESTEKLERİN ARTIRILMASI GEREKİYOR’
Pamuğun stratejik bir ürün olduğunu söyleyen ve üreticiye destek verilmesi gerektiğine vurgu yapan İskenderoğlu, şöyle devam etti: 
“Sizin aracılığınızla Sayın Cumhurbaşkanına, ilgili bakanlığa seslenmek istiyorum. Girdi maliyetlerinin yüzde 100-130 olarak yükselmesi ve fiyatların aynı ya da daha düşük olması, çiftçiyi zarara sokuyor. Pamuk destekleme primi iki yıldır aynı. Bunun artmasını talep ediyoruz. Pamuk stratejik bir üründür. Sentetik barut, kozmetik sanayi, yağ sanayi, konfeksiyon sanayiye kadar kullanılmaktadır. Türkiye’de yaklaşık olarak bir milyon ton pamuk üretiliyor. Türkiye’nin pamuk ihtiyacı ise yaklaşık 2 milyon tona yakındır. Ve biz yurt dışından ihtiyacımız olan pamuğu ithal ediyoruz. Bizim potansiyelimiz var. İki milyon ton pamuk üretimi yapabiliriz. Onun için devletten, hükümetten çiftçiye sahip çıkmasını destek vermesini istiyoruz. Yurtdışından pamuk ithal edildiği için dolayısıyla yurtdışındaki çiftçi destekleniyor. Ve buradaki çiftçiler kazanamıyor. Desteklerin arttırılması gerekiyor. Gayri Safi Milli Hasıla’nın yüzde biri, kanuna göre çiftçiye veriliyor. Bu bütçenin yüzde 0.38’i çiftçiye veriliyor. Yani yüzde 60’ı verilmiyor. Çiftçiler hak ihlaline uğruyor. Ve üretim düşüyor. Çiftçilere destek verilmesini ve üretim yapmalarını sağlayacak kolaylıklar sağlanmasını talep ediyoruz.”

‘PAMUK PARA ETMİYOR, EKMEYECEĞİZ’
Yenişehir Güvendere Mahallesi’nde üretici olan Hamza Kaya, zarar ettiklerini ifade ederek, desteğin verilmemesi durumunda çiftçiliği bırakacağını söyledi. Kaya, “Son iki yıldan beri pamuk para etmiyor. Evvelki sene 22-23 TL’ye fiyat biçtikleri pamuğa bu sene 19 TL diyorlar. Fabrikalar almıyor, pamuk şuan elimizde kalmış durumda. Yarın, öbür gün ödemelerimiz var. İşçiler var, gübre var, mazot var. Geçen yıl aldığımız mazot iki katına çıkmış, işçi ücretleri ha keza yine öyle. Malımız geçen seneye göre 3-5 TL daha ucuz. Devletin bir an evvel bu soruna el atması lazım. 2 yıldır desteklenmenin fiyatı aynı ve bu para yetersiz. Kurtarsaydı biz pamuğu buraya boşaltmazdık. Bu şekilde devam ederse gelecek sene ekmeyi düşünmüyoruz. Zararına ekileceğine toprak boş kalsın biz de evimize oturalım daha iyidir. Şuan benim yanımda 100 işçi çalışıyor. Birkaç aile bununla geçimimizi sağlıyoruz. Böyle devam ederse de hepimiz aç kalırız” diye konuştu.

‘EMEĞİMİZİN KARŞILIĞINI ALAMIYORUZ’
Emeklerinin karşılığını alamadıklarını söyleyen üretici Şeyhmus Kaya da, “Pamuğu fabrikalara götürüyoruz para etmiyor. Emeğimizin karşılığını alamıyoruz. O yüzden harmana boşaltıyoruz. Geçen sene mazot 20-25 liraydı, bu sene 40 lira. İşçilerin yevmiyeleri yükseldi. Her şey yükseldi, pahalılaştı ama pamuk fiyatları düşüyor. Böyle giderse seneye işi bırakacağız. Hem işi zor hem de emeğimizin karşılığını alamıyoruz. Bütün maliyetler yükseldi. Sadece pamuğun fiyatı yükselmedi. Harmana boşalttık, nasıl satacağız bilmiyoruz” diye konuştu.