ÖZEL HABER - Güneş OCAĞA
En çok yaz mevsiminde sebze bolluğu yaşanmasına rağmen yüksek gıda fiyatları Diyarbakırlılara tırşık (güveç) yedirtmiyor. Kentteki lokantalarda sebze ve etiyle pişirilen bir tabak tırşıkın maliyeti esnafa 200 TL'ye mal olurken, müşteriye ise 270 TL'den sunuluyor. Pazarlarda domatesin kilosu 25, biberin 30, patlıcanın 20 liradan satılırken, bir kilo kuşbaşı etin kilosu ise 500 TL'den satılıyor.
FİYATIN İÇİNDE DİĞER MALİYETLER DE VAR
Merkez Sur içinde uzun yıllardır lokanta esnaflığı yapan İhsan Kutlu, "Bir tabak tırşıkın maliyeti bize 200 TL'ye mal oluyor. Dolayısıyla müşteriye tabağını 270 TL'den veriyoruz. Bir tabağın içinde 150 gram et, biber, patlıcan ve domates var gibi görünüyor. Ama bir kilo sivri biber 30 TL, bir kilo patlıcan 20 TL, bir kilo domates 25 TL, bir kilo et de 500 TL. Ve o tabağın içinde KDV, kira, SGK ile işçi maaşı da var. Esnaflar olarak günü zor kurtarıyoruz" dedi.
EN BÜYÜK SORUN KDV GİDERLERİ
En büyük sorunlarının KDV olduğuna dikkat çeken Diyarbakır Lokantacılar ve Tatlıcılar Odası Başkanı Haşim Elkaan da şunları söyledi: "En büyük sorunlardan biri yüzde 1 ile yüzde 10 arasındaki KDV farkıdır. Kasaptan, manavdan ve fırından almış oluğumuz tüm ürünlerde KDV yüzde 1'dir. Hizmete hazırlayıp sunduğumuz zaman da KDV yüzde 10 oluyor."
Bir tabak tırşıkın maliyeti sadece aldıkları ürünlerle sınırlı olmadığını belirten Elkaan, "Tabağın içerisinde işçilik, KDV, SGK, yüzde 30 elektrik zammı, temizlik malzemeleri var. Hatta tabağın kendisi, çatalı, kaşığı, sandalyesi, masa, kliması tüpü de var. O görünen tabak harcanan masraf ve verilen bütün emeklerin son görünen halidir. Yapılan büyük bir masrafın ardından o tabağın içindeki tırşık yemek için masaya geliyor. O tabak için bin tane gider kalemi sayabilirim. Ayrıca semtlere göre de fiyat değişebiliyor. Çünkü Bazı semtlerde kira bedeli 120 bin TL, bazı yerlerde ise 10 TL'dir" diye konuştu.
YENİ BİR VERGİ KANUNU ÇIKIYOR
Devletin yeni bir vergi kanunu çıkardığına işaret eden Elkaan, "Şuan devlet yeni bir vergi kanunu çıkarıyor. Örneğin 6 aylık ürün alıyorum ve onun zaten KDV'sini veriyorum. Bir de o üründen stokladığımı devlet tespitini yapıp onun da vergisini alacak. Ayrıca yemek yendikten sonra da post cihazına vurulan kredi kartının da KDV'si alınıyor. Diğer gün de bankaya gidip o parayı aldığımızda banka da kendi kesintisini yapıyor" ifadesinde bulundu.
DİYARBAKIR'DA 280 LOKANTA ESNAFI KEPENK İNDİRDİ
Diyarbakır'da geçen yıl 280 lokanta esnafının kepenk indirdiğini kaydeden Elkaan, şöyle devam etti: "Ekonomik koşullar bu kadar zorlaşmadan önce esnafların kar oranı yüzde 40-50 arasıydı. şuanda esnafın kar oranı yüzde 10-15 arası. Devasa iş yapanlar bile akşam hesap ve kitaplarını yaptıkları zaman bir gözlemleyin onlara bir şey kalmadığını görmüş olacaksınız. Diyarbakır'da geçen yıl 280 lokanta esnafı kepenk indirdi. İnsanlar da artık çok gidip lokantalarda yemek yiyemiyor. Çok özel misafirleri olursa lokantaya götürüyorlar. O da ayda yılda bir kez gerçekleşiyor."