Paganizm, kökenleri dünyanın kadim doğa dinlerine uzanan spiritüel bir yaşam tarzıdır. Temelde kökleri Avrupa'nın eski inanç biçimi ve bu dinlerinin genel adıdır. Bu dinlere mensup kişilere ise pagan denir.
20. yüzyıldan itibaren paganizm terimi (ya da neopaganizm), İbrahimî dinler öncesi eski pagan dinlerinin canlandırılmasıyla yeniden gündeme gelmiştir. Pagan terimi çok geniş kapsamlı olduğundan ve tanımları muğlak olduğundan çoğu kez bu başlık altında incelenebilecek bir din tanımlanırken politeizm, şamanizm, animizm, panteizm ve panenteizm gibi daha belirli isimler tercih edilir.
Paganizm, genellikle birkaç ana özelliğe sahiptir:
Çok Tanrılılık (Politeizm): Pagan inanç sistemlerinde birden fazla tanrı veya tanrıça vardır. Her tanrı ya da tanrıça, belirli bir doğa unsuru, kavram ya da toplumsal işlevi temsil edebilir. Örneğin, doğa, aşk, savaş, deniz gibi temalar farklı tanrılara atfedilebilir.
Doğa ve Evrenle Bağlantı: Pagan inançları genellikle doğa ile güçlü bir bağlantıya sahiptir. Doğaya saygı gösterilir, doğal olaylar ve mevsim değişimleri tanrıların ya da spiritüel güçlerin etkisi olarak görülür. Pek çok pagan geleneği, güneşin, ayın, yıldızların ve diğer doğal fenomenlerin ruhsal anlam taşıdığına inanır.
Ritüeller ve Şenlikler: Pagan inançları, ritüel ve kutlamalara büyük önem verir. Bu ritüeller çoğunlukla mevsimsel döngüler, hasat zamanları, doğa olayları veya tanrıların ve tanrıçaların onurlandırılması için yapılır. Örneğin, "Yule" (kış gündönümü) ya da "Beltane" gibi önemli pagan bayramları vardır.
Animizm ve Ruhlar: Paganizmde doğadaki her şeyin bir ruhu olduğuna inanılır. Ağaçlar, taşlar, nehirler gibi doğa unsurları, belirli ruhlar veya spiritüel varlıklar olarak kabul edilebilir.
Paganizm terimi zaman zaman olumsuz bir anlam taşımış olsa da (örneğin Hristiyanlık veya diğer monoteist dinler tarafından), modern bağlamda, bazı insanlar pagan inanç sistemlerini, spiritüel arayışlarının bir parçası olarak benimsemektedir. Özellikle Wicca, Druidizm ve Asatru gibi modern pagan gelenekleri günümüzde hala popülerdir.
Sonuç olarak paganizm, tarihsel olarak çok geniş bir inanç yelpazesine işaret eder ve birçok farklı kültürde farklı biçimlerde görülmüştür. Bu inançlar genellikle doğa, tanrılar ve ritüellerle derin bir bağ kurar.
