ÖZEL HABER - Mehmet Mucahit CEYLAN
Kürt edebiyatının önemli isimlerinden Molla Ahmed-i Cezîrî, 1570-1640 yılları arasında yaşamış bir alim, şair ve edebiyatçıdır. Yaşamını Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde sürdüren Cezîrî, Kürt dili ve edebiyatının gelişiminde büyük katkılar sağlamıştır. Kızıl Medrese'deki türbesi ve en bilinen eseri "Divan" ile kültürel mirasımızda derin izler bırakmıştır.
AHMED-İ CEZÎRÎ'NİN HAYATI
Molla Ahmed-i Cezîrî, 1566 yılında Cizre'de dünyaya geldi. Dindar bir ailede yetişen Ahmed, çocukluk döneminde başlayan dini eğitimiyle birlikte ilim hayatına adım atmıştır. Diyarbakır, Bingöl ve Hasankeyf gibi şehirlerde aldığı eğitimle ilmini genişleten Cezîrî, birçok ilim merkezinde imamlık yapmıştır. Özellikle Diyarbakır’da sürdürdüğü imamlık göreviyle geniş bir çevre tarafından tanınmıştır.
ÇOK YÖNLÜ BİR DİN ADAMI VE EDEBİYATÇI
Ahmed-i Cezîrî, sadece dini alanlarda değil, edebi alanlarda da yetkin bir isimdir. Şiirlerinde derin bir tasavvuf anlayışı ve toplum eleştirisi barındıran Cezîrî, Kürt edebiyatında özgün bir üslup geliştirmiştir. Edebi yaşamında güçlü bir anlatım dili benimsemiş, tasavvufla süslenmiş eserleriyle geniş bir okuyucu kitlesine hitap etmiştir.
ESERLERİ VE "DİVAN"IN ÖNEMİ
Ahmed-i Cezîrî’nin en önemli eseri, "Divan" olarak bilinen şiir kitabıdır. "Divan"ının el yazması birçok nüshası bulunmakta olup, Kürt şiir geleneğinde önemli bir yere sahiptir. Eserin en eski nüshası, 1131 Hicri tarihli olup Diyarbakır'da Muhammed Tayyar Paşa tarafından yazılmıştır. Alman şarkiyatçı Martin Hartman tarafından Berlin'de 1904'te tıpkıbasımı yapılan nüsha da eserlerinin Batı'da tanınmasını sağlamıştır.
TÜRBE VE KÜLTÜREL MİRAS
Ahmed-i Cezîrî'nin hayatının son dönemlerini geçirdiği Cizre, onun ruhani mirasına ev sahipliği yapmaktadır. Cizre’deki Kızıl Medrese’de bulunduğu düşünülen türbesi, ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Cezîrî’nin hem dini hem de edebi katkıları, Kürt kültüründe büyük değer taşımaktadır ve bugün hâlâ saygıyla anılmaktadır.
16. yüzyılın önde gelen alimlerinden olan Molla Ahmed-i Cezîrî, Kürt edebiyatına kattığı zenginlik ve güçlü anlatım dili ile günümüzde de etkisini sürdürüyor. "Divan"ı ve bıraktığı kültürel miras, Kürt diline ve edebiyatına gönül verenler için birer yol gösterici niteliğindedir.
