Son 3 yılda gıdadan-giyime, akaryakıttan-doğalgaza, elektrikten-suya, ulaşımdan-konaklamaya, kiradan-beyaz eşyaya kadar neredeyse zam, yeni tabirle ‘fiyat güncellemesi’ yapılmayan alan kalmadı. Bu zamlar öylesine artır ki, bazı kalemlerde yıllık 300’leri bile aştı. Böylesine uçuk zamlar yapılırken insanların geçinebilmesi adına gelirlerinin arttırılarak dengenin sağlanması gerekiyordu. Ama gelin görün böyle olmadı. Buna en büyük engel ise enflasyon rakamlarını olduğunun altında gösteren ve tüm emekçilerin hakkını yiyerek günaha giren Türkiye İstatistik Kurumunun büyük katkısı oldu.
Evet, yeni yıla girerken ülkeyi yönetenler her zaman olduğu gibi yine birçok kaleme yüzde 122’nin üzerinde zam yaptı. Buna karşın milyonlarca kişiyi ilgilendiren asgari ücrete yüzde 54,66, memur ve emekliye önce yüzde 25, sonra yüzde 5 daha arttırılarak yüzde 30 zam yapıldı. Bu zamlar ‘müjde’ olarak duyurulurken işçinin, memurun, emeklinin hakkını savunması gerekenler ise bu garabeti ayakta alkışlayarak, tarihin utanç sayfalarındaki yerlerini aldı.
Birleşik Kamu-İş Sendikasına göre, 4 kişilik bir ailenin Aralık 2022 açlık sınırı 9 bin 59, yoksulluk sınırı 26 bin 124 lira olarak hesaplandı. Asgari ücretli yüzde 54,66'lık zam alarak 5 bin 500 lira olan maaşı, 8 bin 506 liraya yükseldi. Peki emekçiler bundan memnun oldu mu? Hayır, tam aksine birçoğu işini kaybetti, ya da işten çıkartılıp sigortasız kaçak çalıştırılmaya başlandı.
Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Alican Ebedinoğlu’nun basına yansıyan açıklaması bunu doğrular nitelikte. Ebedinoğlu, ‘Geçen yıl fahiş olarak artan elektrik ve doğalgaz faturalarını ödemekte zorlanan işletmeler, asgari ücretin artması ve devlete ödenecek verginin her bir işçi için 3 bin 500 liraya yükselmesiyle birlikte küçülmeye başladı. Son iki ayda 2 bin işçi işten çıkarıldı. Tedbir alınmaması durumunda işten çıkarmalar artacak, işletmeler yüzde 30 oranında küçülmeye gidecek’ dedi.
CHP Parti Meclisi Üyesi Umut Akdoğan da, resmi rakamlardan derlediği verilerle genç işsiz sayısının nasıl arttığını açıkladı. 2022’nin ilk 11 ayında 15-24 yaş grubundaki 220 bin 416 gencin, işsizlik maaşı için İŞKUR’a başvurduğunu açıklayan Akdoğan, ‘Başvuranların 170 bin 708’inin ise yüzüne kapılar kapandı. Böylece işsizlik maaşı alabilen gençlerin sayısı 49 bin 708’de kaldı’ dedi.
Bir örnekte ben vereyim. Merkez Kayapınar ilçesinin neredeyse tamamındaki sitelerde güvenlik şirketlerine bağlı en az 3 emekçi çalışmakta. Bizim sitenin güvenlik görevlilerinden biriyle asgari ücret açıklanmadan önce çay içip sohbet ediyorduk. Emekçi kardeşime takılarak hadi iyisiniz iyisiniz, maaşlarınıza okkalı bir zam geliyor dedim.
Güvenlik görevlisi emekçi kardeşimin birden suratı düştü ve konuşmaya başladı. ‘Ağabey ya keşke hiçbir ürüne zam yapmasalardı da bizim maaşlarda öyle kalsaydı. Ne kadar zam verirlerse versinler yine yetmeyecek. Yeme-içme, giyim-kuşamı geçtim. Alacağımız maaş ev kirasına mı, ısınmaya mı, elektrik-suya mı, ulaşıma mı, çocukların okul giderlerine mi yetecek Allahını seversen. Şimdiden birçok sitede arkadaşlarımız işten çıkartılıyor. Ya sigortasız çalışmaya zorlanıyor, ya da bir-iki kişiyi işe alarak 4-5 bin liraya çalıştırıyorlar. Bizde işten çıkarılacağız diye korkuyoruz. İnan ki zam gelecek diye korkar olduk be ağabey dedi. Bu kez benim suratım düştü. Biraz duraksadıktan ve ardından söyleyecek kelime bulamadığımdan kekeledikten sonra haklısın kardeşim diye bildim.
İşçinin-memurun ahvali böyle… Ama onların-bizlerin vekil olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderdiği vekillerin ahvali nasıl diye sorarsanız, ona da eyidir eyi diyebilirim. Sayın vekillerimiz çok çalıştı, çok yoruldu. Ülkemizin içinde bulunduğu müreffeh durumu onlar sağladı. Dolayısıyla onlarda minicik zammı hak etti.
Yeni yılla birlikte milletvekili maaşı 56 bin 445 liradan 73 bin 379 liraya, emekli vekillerin aylıları ise 39 bin liradan 51 bin 970 liraya yükseldi. Böylece son 1 yılda milletvekillerine 33 bin 542 lira, milletvekili emeklilerine 33 bin 110 lira zam, pardon ‘fiyat güncellemesi’ yapıldı.
Asgari ücret artışının açlık sınırının altında kaldığı ve işsizliği tetiklediği bir süreçte sayın vekillerimize yapılan zamlar helali hoşları olsun. İşçi-memur ve vatandaş da sabırsızlıkla sandığın önlerine geleceği günü bekliyor. Çünkü onların da vereceği okkalı bir karnesi var.
Sevgiyle kalın.
