Geçenlerde Sur içinde oturan ablamı ziyaret ettim. Çocukluğumda saçlarımı tarayan, bana yarı zamanlı annelik yapan ve bana geçmişle ilgili birçok şeyi hatırlatan ablamı.
Surların gölgesindeki evin avlusunda otururken, mahallede oynayan çocukların sesiyle çocukluğuma gittim. Ben de çocukluğumu mahalle kültürünün, komşuluğun, sokakta güvenle oynamanın güzel olduğu zamanlarda yaşadım. Geçmişte güzel olan birçok kültür maalesef yavaş yavaş yok oluyor. Sizlere bugün yok olmaya başlayan küçük esnaf ve bakkallardan söz etmek istiyorum.
Diyarbakır’ın eski ilçelerinde her mahallede, mahallelinin alışveriş yaptığı bakkallar vardı. Birçoğu hala varlığını sürdürmeye çalışsa da kepenk indirmek zorunda kalıp ekmek teknesine veda edenlerin sayısı git gide artıyor.
Bakkallar bizim sadece alışveriş yaptığımız dükkanlar değildi. Annelerimizin güvenerek ev anahtarını teslim ettiği, babalarımızın cebinde parası yokken ekmeği dahi o ‘veresiye defteri’ne yazdırdığı, para üstünü sakız olarak geri aldığımız küçük işletmelerin büyük yürekli bakkal amcalarıydı.
Bu işletmelere gittiğinizde her vakitte farklı bir aile üyesiyle karşılaşırdınız. Kimi zaman bakkal amcanın eşi, kimi zaman kızı, kimi zaman oğlu olurdu. Fakat hepsi sizi, siz de onları tanırdınız. Önce hâl hatır sorulur, sonra alışveriş yapılırdı. Zincir marketlerde çalışanların çoğu robotik kodlanmış gibi ‘hoş geldiniz, poşet ister misiniz?’ diye sorup, çoğu zaman yüzünüze bile bakmıyor. İnanın çoğu kez kolay gelsin, iyi günler dediğimde geri dönüş dahi alamıyorum.
Bu küçük esnaflar artan enflasyona, ‘üç harfli’ marketlere, indirim adı altındaki kampanyalara direnemediği için eriyip yok oluyor.
Bunun nedeni her cadde ve sokak başında görebileceğiniz ‘üç harfli’ marketlerin sayısız şube açması ve indirim, kampanya adı altında tüketim çılgınlığına zemin hazırlaması.
Bu nedenledir ki Diyarbakır’da son bir yılda bin 300 bakkal ve küçük esnaf kapısına kilit vurdu.
Kentte yüzde 20’yi bulan işsizler ordusuna yeni üyeler katılırken, aynı zamanda bir kültürün de kapısına kepenk vuruluyor.
Ahde vefa sahibidir Diyarbakır.
Bakkalları ve küçük esnafı yaşatalım, alışverişlerimizi onlardan yapalım.
