Obsesif Kompulsif Bozukluk(OKB); kontrol edemediğimiz, sürekli tekrarlayan düşünceler ve bu düşünceleri de azaltmaya yönelik tekrar eden davranışlar ile kendini gösteren bir psikolojik rahatsızlıktır. OKB, sadece takıntılı düşünce ve davranışlar olarak kalmaz aynı zamanda kişinin günlük yaşamını, işlevselliğini ve ruhsal durumunu da etkileyebilecek bir durumdur.
Obsesyon; kaygı yaratan düşünce, zihin görüntüleri ve kontrol dışı dürtülerdir. Halk arasında takıntı veya vesvese olarak tanımlanır. OKB yaşayan kişide günlük yaşam oldukça zorlayıcıdır. Takıntı ve düşünceler süreğen bir şekilde zihinde döner ve düşünceleri durdurmaya çalışırken de ayrı bir kaygı yaşanır. Kompulsiyon ile kişi bir tür rahatlık hisseder ancak bu da oldukça kısa sürelidir. Kişi rahatlayınca obsesyonlar tekrar gelir ve döngü yine başa sarar.
Sıklıkla görülen obsesyonlar, mikroplar, bulaşıcı hastalıklar, temizlik, düzen ve simetri, kontrol(prizden fişi çektim mi şüphesi vb), cinsellikle ilgili tabular, dini düşünceler, kendine zarar verme düşüncesi veya başkalarına şiddet ve zarar içeren düşünceler içindedir.
Toplumuzda OKB durumunun sıklıkla yanlış anlaşıldığını görüyoruz. İnsanların çoğu aman onda ki sadece “temizlik takıntısı” veya o sadece “her şeyin nizami ve yerli yerinde olmasını ister” şeklinde sınırlı ve normalmiş gibi tanımlarlar. Hatta film veya dizilerde de temizlikle ilgili sahneleri sıkça görürüz ancak bunlar sadece OKB’nin bir kısmını temsil etmektedir. Her takıntılı davranış OKB değildir. OKB derin ve karmaşık temellerden oluşmuş bir psikolojik rahatsızlıktır. Bunu direkt olarak tanısal bir isimle etiketlemek veya sadece bir alışkanlık olarak görmek yanlış olacaktır.
OKB, fiziksel de bir yükte oluşturabilir. Sadece zihinsel olarak değil, aynı zamanda yorgunluk ve zaman kaybı, yaşam kalitesinde düşüş ile de zarar verebilir.
Kompulsiyon; obsesyonu azaltma amacıyla oluşur. Obsesyonlara bağlı olarak gelişen yoğun gerginlik, stres veya kaygıdan kurtulabilme amacıyla ortaya çıkan tekrarlayıcı davranışlardır. Örneğin; bulaşıcı hastalıkla ilgili yoğun bir kaygı oluşturan kişi, bu kaygı yaratan düşünceyi hafifletebilmek için tekrar tekrar ellerini yıkayabilir.
OKB, kişiden kişiye göre değişir. Bazı kişiler, obsesyonuyla başa çıkabilmek için sadece zihinsel "ritüeller" yaparken, bazı kişiler kompulsiyonlarını dışarıya vurarak fiziksel davranışlar sergileyebilir.
Ancak her tekrar eden davranış Kompulsiyon değildir. Sıklığı ve kontrol edilebilirliği ayırıcı faktördür.
Obsesyon ve Kompulsiyon çoğu zaman döngü halindedir. Kişinin tüm hayatını ve ilişkilerini etkileyebilmekte, tüm zamanını obsesyon düşünceleri ile kompulsiyon davranışları alabilmektedir.
OKB'nin Tedavi Yöntemleri: Ne Yapılabilir?
Öncelikle OKB tedavisi olduğunu bilmek önemlidir. OKB tedavisinde en etkili yöntemlerden biri Bilişsel Davranışçı Terapi Yöntemidir. Bu yaklaşım ile kişi takıntılı veya sağlıksız olan düşüncelerini daha sağlıklı ve mantıklı olan düşünceler ile yer değiştirir veya yeniden değerlendirmesini yapabilir. Bunun dışında kaygıya sebep olan
davranışlarını değiştirmek içinde stratejiler geliştirilir.
Maruz kalma ve tepki önleme yaklaşımı ile kişiyi kaygı yaratan durumlarla karşılaşır bu durumları önce temas edip sonra kontrol etmesi üzerine çalışılır.
OKB’nin tedavisinde ilaç kullanımı da uzman kararıyla önerilebilir.
OKB ile mücadele eden kişiler için destek grupları içerinde yer almak kişiye yalnız olmadığını hissettirebilirler. Aynı sürecin üstesinden gelmeye çalışan kişiler ile iletişim ve etkileşim kurmak, iyileşme sürecini hızlandırmayı sağlayabilir.
Eğer sizde OKB ile mücadele eden bir kişiyseniz, iyileşme süreciniz uzun ve zorlayıcı olabilir, fakat doğru tedavi yaklaşımıyla başarıya ulaşabilmenizin mümkün olduğunu unutmayın.
Sağlıklı günler dilerim, bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle.
