14 Mayıs 1950 tarihinde ilk defa olarak tek dereceli, gizli oy ve açık tasnif sisteminin uygulandığı seçimler sonucunda siyasal iktidar el değiştirmişti. İktidarı kaybeden CHP kadrolarının alışık olduğu iktidarı kaybeden bir siyasal partide, bunalım ve çalkantılar yaşanmıştı. CHP’nin seçim yenilgisi ile girdiği ifade edilen bunalım dönemi, DP’nin iktidarda olduğu yıllar boyunca devam etmişti. Bu bunalım, hizip çatışmaları, sürekli toplanan ve sonuçlanmayan kurultaylar, örgüt ve program olarak yeni duruma uyum saplayamayan bir parti görüntüsünde kendisini açığa vurmuştur. Yine bir dönüm noktasına gelip dayandık.
73 Yıl Sonra Tarihi 14 Mayıs 2023 Seçimi Gerçekleşti
14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili genel seçimleri büyük bir heyecan yarattı. Sonucunda büyük hayal kırıklıkları, tartışmalar, öfke ve üzüntünün yanında kutlama yapan ciddi bir kesim de oldu. Bu seçimden elde edilen sonuç ve birkaç satır başlığını siz değerli okurla paylaşmak isterim.
Bölgemizde ciddi bir kitleyi temsil ettiğinden öncelikle YSP bakalım. Kapatılma tehdidi karşısında önlem olarak Yeşil Sol Parti adına seçimlere hazırlık yapan HDP, bu halkın oylarının çantada keklik olmadığını, Her bir bireyin ve yaratılan değer kurumlarının iradesinin olduğunu kanıtlamaya çalıştı. Kurduğu Kurdi ve Türk solu ittifakı ile demokratik cumhuriyet ve özgür eşit yurttaşlık temelli paradigması ile oldukça geniş kesimlere hitap etmesi gerekirken neden bu kadar az oy ve vekil sayısı ile meclise girdi. Nedenleri elbette yetkili kurullarla ve halkla tartışırlar. Üzerlerindeki baskı ve yıldırma politikaları elbette görülmektedir. Ancak açık ifade edilmesi gerekenler de var. Gittikçe daralan demokratik siyaset alanı, 4-5 dönemdir bu halka dayatılan adaylar ve eş başkanlarının ve yöneticilerinin değiştirmesi gerektiğini, Tepeden indirmeci ve halkta karşılığı olmayan adaylarının bu kadar katı dayatmanın çokta işlemeyeceği ortadaydı. TİP ile yapılan ittifakında ayrıca değerlendirmeye tabi tutulması gerekiyor diye düşünüyorum.
Siyasetin amaç değil araç olduğunu...
Unutmamalıdır.
CHP 21 YIL ARADAN SONRA MECLİS’E VEKİL GÖNDERDİ
Resmi olmayan sonuçlara göre Yeşil Sol Parti 8, AK Parti 3, CHP ise 21 yıl aradan sonra Diyarbakır’dan Meclis’e vekil gönderdi. Seçime Emek ve Özgürlük İttifakı olarak giren YSP, yüzde 61.19 oranında oy alarak rakiplerine fark attı. 2018’de HDP 558 bin oy alırken, bu seçimde ise oylarını 561 bin 454’e yükseltti.
AK Parti ise Cumhur İttifakı bileşenleri olan MHP, Yeniden Refah Partisi ve HÜDAPAR’ın desteğiyle %26.33 oranında oy aldı. 2018’de 180 bin oy alan AK Parti, ittifak desteği ile oy sayısını 210 bine çıkardı. En büyük başarıyı ise CHP yaptı. Diyarbakır eski Baro Başkanı olan ve üç dönemdir CHP’nin batıdan aday gösterip vekil seçilen Sezgin Tanrıkulu, kentte en büyük sürprizi yapan isim oldu. Millet İttifakı’ndan DEVA ve Saadet Partisi’nden güçlü isimlerle liste başı olan Tanrıkulu, 21 yıl sonra kentin CHP adına Meclis’e giden vekil oldu. En son 3 Kasım 2002 seçimlerinde siyasetçi Mesut Değer, Diyarbakır’da CHP’den seçilerek parlamentoya girmişti. CHP, 2018’de İYİ Parti ve SP desteğiyle 57 bin 536 oyla %6.82 olan oranını 74 bin 237 oyla %8.09’a yükseltti.
Diyarbakır’ı Meclis’te temsil edecek olan vekillerin isimleri ise şöyle:
YSP: Berdan Öztürk, Halide Türkoğlu, Osman Cengiz Çandar, Adalet Kaya, Serhat Eren, Sevilay Çelenk Özen, Mehmet Kamaç, Ceylan Akça Cupolo.
AK Parti: Mehmet Galip Ensarioğlu, Mehmet Sait Yaz, Suna Kepolu Ataman.
CHP: Sezgin Tanrıkulu
Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise HDP tabanı, Yeşil Sol Parti’nin kararı doğrultusunda Millet İttifakı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’na tam destek verdi. Seçimde “CHP’nin kalesi” olan İzmir’de Kılıçdaroğlu’na %63 oy çıkarken, Diyarbakır’da ise bu oran %71.96’ya yükseldi. Kılıçdaroğlu’na 651 bin 793 oy çıkarken, Cumhur İttifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan ise 239 bin 827’de kaldı. Erdoğan’ın oy oranı %26.48 olarak kayda geçti.
YSP ŞAŞKIN, TABAN ÖZELEŞTİRİ BEKLİYOR
Diyarbakır’da son 24 yılda yapılan tüm seçimlerin ezeli galibi olan HDP tabanı, bu seçime Yeşil Sol Parti adı altında giren parti yönetiminden özeleştiri bekliyor. Kayyum atamaları, pandemi, deprem ve ekonomik krizler nedeniyle toplumun yoksullaştığını ve bunun da tek sorumlusunun AK Parti iktidarı olduğunu belirten taban, Meclis’te ve sahada etkili siyasetin yürütülmediğini, adayların kent kriterine çok uzak olduğunu dile getiriyor.
Partide görev yapan bir siyasetçi de, yönetime aday belirleme süreci, il teşkilatının programları, adayların sahada etkili propaganda yapamaması konusunda eleştirilerinden bahsetmişti. “Listemizin Diyarbakır’la alakası yoktu” diyen YSP tabanı, kaybettiren bir diğer unsurun ise Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday çıkarmamak olduğunu söyledi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na Cumhurbaşkanlığı seçiminde alınan destek kararının tabanın bir kesiminde “CHP’ye destek” olarak algılandığını ifade edenler de oluyor.
CHP adaylarının kafa karışıklığından faydalanarak “Her evde bir kişi CHP’ye destek kararı var” dediğini de öne sürenler arasında, bir diğer önemli faktörün de bir ay gibi kısa sürede kurulan partinin halka anlatılamadığı ve tanıtılamadığı yönünde.
Diyarbakır’daki seçim sonuçlarını değerlendiren Dicle Toplumsal Araştırmalar Merkezi (DİTAM) eski Başkanı Mehmet Vural, yaşanan ekonomik kriz ve depreme rağmen AK Parti’nin güçlü aday profili ile oy kaybetmediğini söyledi. Diyarbakır’da kaybeden tarafın ise Yeşil Sol olduğunu belirten Vural, “Beklenen bir sonuç çıktı benim için. Toplumun takdiri de aynı şekilde oldu. AK Parti başarılı oldu. Çok güçlü bir aday profili ile sahaya çıktılar. Galip Ensarioğlu’nun liste başı olması büyük bir avantaj sağladı ve 3 vekili de çıkardılar”
HDP’nin kaybı var. Kamuoyu desteğini alamadı. Aday tespitinde başına buyruk davrandı, kamuoyu ile paylaşmadı. Atadığım atadığımdır dedi, demokrasinin zerresini uygulamadı. Demokratik bir tespit yapamadı. Sahada kamuoyu desteği rejimden, mağduriyetten dolayı vardı ancak bu seçimin organizatörleri sahayı, tabanı okuyamadı.
Naçizane ve de dostça değerlendirme, öneri ve eleştirilerimi çeperimdeki yurttaşların da düşünceleriyle harmanlayıp değerli okur ile paylaşmış oldum. Umarım dikkate alınır.
