Her insan nadiren de olsa çok sevdiği kişileri üzmemek kırmamak için “hayır” diyemez. İstemediği duruma kendini maruz bırakır. Ancak bu durum çok sık yaşanırsa ve sevdiği insanlar dışında diğer kişiler içinde geçerli olmaya başladıysa kişi de bir süre sonra öfke, tahammülsüzlük, motivasyonsuzluk görülebilir. Kişi bir başkasına evet derken kendine hayır dediği için zamanla kendine olan saygısını yitirmeye başlar.
Neden Hayır Diyemiyoruz?
Karşısındakikişi incinmesin, kırılmasın, yanlış̧ anlamasın gibi düşüncelerden istemediği bir duruma maruz kalıp, hayır diyememek aslında sevilmeme ve reddedilme korkusundan kaynaklanıyor olabilir.
Bu düşünceler genellikle kişinin kendi ürettiği düşünce ve korkulardır. Buna sebep olabilecek nedenlerin bazıları ise çocukluğunda ebeveynleri tarafından “bunu yapmazsan seni sevmem, bunu yemezsen başkaçocuğun annesi olurum” söylemleriyle büyümek, tutarsız bir bakım verene sahip olmak ve benlik/kendilik kavramının tam oluşmamasıdır.
Kişiçocukluğundakoşullu sevgiyi öğrendiğiiçinkişi bunu benimser ve hayatındaki insanlara hayır dediğindesevilmeyeceğinidüşünerek “hayır” diyemez ve onları kaybetmemek için sahte kimlik geliştirebilir.
Kendilik/benlik algısındaki eksiklikle birlikte Ben kimim ? Sınırlarım neler? Neyi istiyorum veya istemiyorum? Nelerden hoşlanırım? Nelerden rahatsız olurum? Bu sorunlara net cevaplar vermeyen biri içinde hayır demek zorlayıcı olabilir. Özgüven eksikliği, değersizlik/kusurluluk/terk edilme şemaları, travmatik deneyimlerdehayır demeyi zorlaştırabilir..
Hayır Demek Önemli Mi?
Hayır diyebilmek kişilik sınırları ve benlik saygısı için oldukça önemlidir. Hayır diyememek zamanla kişinin kendi olmaktan çıkarak bir başkasınınisteğine göre yaşamasına ve huzursuz hissetmesine yol açar. Hayır diyemeyen biri manipüle olmaya açıktır. Örneğin karşısındaki kişiyi kırmamak veya onayını kaybetmemek için hayır diyemeyen bir çalışan, iş ortamındakendisinin sorumluluğunda olmayan işleri yapabilir. Zamanla başlarının işi de yapıldığı için iş yükü artar ve bir süre sonra kendi performansında düşüş yaşayabilir.
Her şeye evet diyen ve herkese uyumlanan biri zamanla çevresindeki kişiler tarafından görülmez profilde olmaya yol açabilir. Örneğin bir etkinlikte sizin nerede ne yapmak istediğiniz sorulmadan olan yapılabilir veya öneriniz söylendiğinde ciddiye alınmayabilir. Bu sağlıksız ilişkilere yol açar.
Hayır diyebilmek kendi düzeninizi korumak içinde önemlidir. Kendi isteklerinizin, kendi zamanınızın, kendi alanınızı koruduğunuz için rutinleriniz planlarınız bozulmaz. Örneğin çok işiniz varken arayıp sizi ziyarete gelmek isteyen birine ayıp olmasın diye hayır demezseniz kendi düzen ve planınız bozulacaktır.
Hayır Diyebilmenin Yolları Nelerdir?
Karşımızdaki kişiye hayır dediğimizde o kişiyi reddetmiş olmuyoruz. Sadece istemediğimiz, bizi rahatsız edebilecek durumu reddediyoruz. Bu spesifik açıdan bakabilmek durumu değerlendirmenizi de değiştirebilir..
İstemediğiniz bir şeye hayır diyebilmeyi küçük adımlarla deneyerek ilk adımı atabilirsiniz.
Herkesi memnun eden ve her şeye evet diyen biri olarak biliniyorsanız belki başlardaçevreniz bu durumu garipseyebilir. Ancak tutarlı davranış sergiler ve sınırlarınızı belirlerseniz, zamanla sizin hayır demenize saygı ve adaptasyon gösterilecektir.
Hayır diyebilmeyi yumuşatarak farlı şekillerde söyleyebilirsiniz. Yapmak istemediğiniz şeyi veya neden hayır dediğinizi kısa ve nazik bir dil ile açıklayabilirsiniz. Örneğin işiniz varken sizi çağıran arkadaşınıza “hayır gelemem”yerine, “teşekkür ederim ancak işlerimi aksatmak istemiyorum gelemeyeceğim” diyebilirsiniz.
O an yapmak istemediğiniz bir şeye alternatifler sunabilirsiniz. “Bugün olmaz ama cumartesi uygun olacağım” veya “konsere gitmek istemiyorum ama kahve içmek isterim” şeklinde olabilir.
Gerçek ve samimi bir ilişkiiçin önemli olan kendi duygu, düşünce ve isteğinizle evet ya da hayır diyebilmektir. Başkalarına evet derken kendinize hayır dememek için kendinize bir fırsat tanıyın.
